Thread by @MinaCoen

1/16 👩🏼‍🔬 @NOS: “Discussie over #hydroxychloroquine krijgt nieuwe impuls”

Wel, niet, wel, niet…hebben we dan eindelijk duidelijkheid? Of toch niet? Draadje 👇🏻

nos.nl/l/t/2351726

2/16 Het gaat om dit onderzoek: “Early Hydroxychloroquine but not Chloroquine use reduces ICU admission in COVID-19 patients”

Oh, dat klinkt wel veelbelovend…

Maar zo’n onderzoek is als een verzekeringspolis: het gaat om de kleine lettertjes.

sciencedirect.com/science/articl…

3/16 Dit is een observationeel onderzoek gebaseerd op patiëntgegevens uit ’t begin van de 1ste golf (28 februari t/m 1 april).

Toen was nog heel weinig duidelijk over wat de beste behandeling is.

Sommige ziekenhuizen kozen er voor om (hydroxy)chloroquine te geven, anderen niet.

4/16 Het idee van de onderzoekers: kijk of die verschillen in behandeling resulteerden in verschillen in uitkomst.

Op zich wel een slim idee.

Maar je moet wel opletten: er zitten namelijk wat haken en ogen aan. Daar kom ik zo op terug.

5/16 De onderzoekers hebben de patiënten die in de onderzoeksperiode opgenomen waren opgesplitst in drie groepen, al naar gelang de behandelrichtlijn van het ziekenhuis waar ze in lagen:
* met chloroquine (“CQ”)
* met hydroxychloroquine (“HCQ")
* zónder CQ of HCQ (“NT”)

6/16 Het lijkt of de NT-groep een iets grotere kans had om te overlijden dan de CQ- en HCQ-groepen.

Dus chloroquine en hydroxychloroquine deden toch iets?

Nee, die conclusie kan je niet trekken: denk nog even aan de periode waarin de patiënten waren opgenomen.

7/16 Iets wat we aan het begin van de 1ste golf nog niet wisten: COVID-19 zorgt voor bloedklontering (trombose of embolie); antistolling is heel belangrijk. De NT-groep kreeg veel minder vaak antistolling!

De auteurs houden daar in hun statistische analyse trouwens rekening mee.

8/16 Geen verschil in sterfte dus.

Maar wel een verschil in het risico op de IC te moeten liggen; de HCQ-groep blijkt daar een ±53% lagere kans op te hebben gehad.

De CQ- en NT-groepen ontliepen elkaar niet zo veel.

Ah, vandaar dus de titel van het onderzoek… #GlasHalfVol

9/16 Maar wat heb je er dan aan?

Zijn patiënten uit de HCQ-groep misschien eerder hersteld? Dat valt uit het onderzoek niet op te maken.

Zijn ze misschien eerder overleden door bijwerkingen van hydroxychloroquine? Ook die vraag kan met dit onderzoek niet beantwoord worden.

10/16 Dat is wel jammer.

Met maar een paar extra gegevens hadden we daar wél wat over kunnen zeggen:
* Hoe lang patiënten in het ziekenhuis hebben gelegen
* Of ze last kregen van de hartproblemen (verlenging QT-interval, boezemfibrilleren) die hydroxychloroquine kan veroorzaken

11/16 Met die twee grafieken is trouwens iets geks aan de hand. Kijk ’ns goed naar de legenda: bij de 1ste (2A) staat “Treatment”, bij de 2de (2B) “Treatmentct”.

Wordt daar “treatment centre” oftewel ziekenhuis bedoeld?

Maar het gaat toch niet om ’t ziekenhuis maar ’t medicijn?

12/16 En dát is het probleem met dit onderzoek.

Indertijd was er nog zó veel onduidelijk over de beste behandeling dat elk ziekenhuis deed wat zij dachten dat het beste was.

En daarbij kan je denken aan medicijnen (bijv CQ, HCQ, corticosteroïden), maar dat is niet het enige.

13/16 Bijv ook andere manieren om patiënten extra zuurstof te geven, of een andere richtlijn voor wanneer een patiënt naar de IC moest.

En als zo’n ziekenhuis dan ook nog hydroxychloroquine gaf krijg je precies deze uitkomst.

Is dit gebeurd? Dit onderzoek kan het niet zeggen.

14/16 Is de uitkomst eigenlijk wel geloofwaardig?

Hoe kan dat nou, minder snel op de IC maar evenveel sterfte…en wél bij hydroxychloroquine maar niet bij chloroquine (waarvan verwacht werd dat ’t hetzelfde zou werken).

Nee, dat is een vreemde uitkomst.

https://twitter.com/MarcBonten/status/1314941381262049282?s=20

15/16 Dit is het lastige van een onderzoek zoals deze: je kunt niet álle belangrijke factoren uit elkaar halen.

Inmiddels hebben we veel beter onderzoek gedaan; eigenlijk snap ik ook niet waarom deze oude gegevens voor een “nieuwe impuls” zouden zorgen.

https://twitter.com/MarcBonten/status/1314942686634348544?s=20

16/16 Mijn conclusie blijft onveranderd: hydroxychloroquine lijkt in hier niks bij te dragen.

Met dank aan @Cath77777 voor de suggestie dit uit te werken en @pjvanerp voor de hint dat de uitkomst het wel eens door verschillen tussen ziekenhuizen zou kunnen komen.

Correctie bij 10/16: ik bedoel hier natuurlijk niet boezemfibrilleren maar het véél gevaarlijkere kamerfibrilleren (ook wel ventrikelfibrilleren).

IC-hoogleraar en arts @ArmandGirbes gaat er ook op in:

https://twitter.com/armandgirbes/status/1315213843883319296

En dit is waarom alle onrust rondom hydroxychloroquine zo problematisch is: het middel wordt uit den treuren onderzocht, ten koste van al die andere middelen. En ten koste van al die patiënten die met een niet-werkzaam middel behandeld worden.

https://twitter.com/minacoen/status/1315595718292373504