Share this page!

Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture
Twitter logo
8 Nov 20, 8 tweets, 6 min read
روی این محصول لبنانی به 14 زبان نوشته‌اند "گلاب". بیشتر این نام‌ها مثل #گلاب از دو جزء "گل" و "آب" درست شده‌اند. واژه‌هایی که این‌طور درست شده‌اند #گرده‌برداری|هایی هستند که (به‌واسطه) به اصلی واحد می‌رسند. در 13 تای این زبان‌ها لغتی که برای گل به کار رفته واژه‌ای ایرانی است./1 Image
واژه‌های "گل"، "ورد"، #rose (یعنی همان رُز) و... همگی از یک واژۀ ایرانی باستان بر جای مانده‌اند که برای نمونه در زبان #اوستایی به صورت -varəδa (با تلفظ تقریبی وَرِذَ) وجود داشته. همین واژه در پهلوی ward شده و به همین شکل #ورد از پهلوی به فارسی رسیده./2
واژۀ یادشده به بسیاری از زبان‌های دیگر دنیا هم وارد شده؛ از جمله در آرامی و ارمنی و عربی کم‌وبیش به همین صورت وَرد به کار رفته است. این واژه در دورۀ ایرانی باستان به صورت vrodon* وارد یونانی شده و پس از حذف حرف واو از آغاز آن تبدیل به rodon شده (بسنجید با همین پدیده در/3
واژه‌هایی یونانی که در رشته‌توییت پیوست آمده‌اند). این rodon هم بعدها در زبان‌های اروپایی بدل به واژه‌هایی مانند rose و... شده است. خودِ صورت یونانی rodon هم به شکل -rhodo و به عنوان جزء پیشوندی در زبان‌های فرنگی از جمله در انگلیسی کاربرد دارد،
برای نمونه در rhodolite به معنی «لعلِ ارغوانی».

واژۀ ward از راه دو #دگرگونی_آوایی به گُل تبدیل شده: یکی تبدیل واوِ آغازِ واژه به گاف و یکی تبدیل خوشۀ rd به لام. در بعضی زبان‌های ایران فقط همین دگرگونی دوم رخ داده و ward در آنها بدل به وِل یا وُل شده است.
گفتنی است که خودِ واژۀ فارسی گلاب هم به صورت جُلاب در عربی وارد شده و از راه عربی به اسپانیایی و از آنجا به صورت #julep و برای اشاره به نوعی نوشیدنی به انگلیسی راه یافته است.

#ریشه‌شناسی
#ریشه_شناسی

در نام این سنگ زیبا یعنی در #Rhodochrosite هم صورت یونانی‌شدهٔ همین واژهٔ ایرانی را می‌بینید:

در برخی لهجه‌های عربی به رنگ #صورتی می‌گویند #وردي که از واژهٔ فارسی "ورد" به معنی «گل رز» ساخته شده است.

#الوردي

Image

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
　

Keep Current with Yusef Saadat یوسف سعادت

Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @SaadatYusef

Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture
31 May
امروزه کسی از #اصطلاح علمی #اَتُم هیچ ایرادی نمی‌گیرد و کاربرد آن را نشانۀ بی‌دقّتی و ضعف یونانی، انگلیسی و آلمانی در بیان علمی نمی‌داند.

لغت اتم از یونانی و در اصل به معنی «تقسیم‌ناپذیر» است، ولی می‌دانیم اتم به ذرّات ریزتری بخش‌پذیر است.

دقّت علمی به مسائل دیگری وابسته است./1
لغت انگلیسی atom #وام‌واژه‌ای است که به‌واسطه از átomos یونانی گرفته شده. جزء -a در آغاز این لغت #حرف_نفی است (مانند اَ در #اَمُرداد) و جزء دوم آن از témnein به معنی «بُریدن» بوده. این جزء را در anatomy «کالبدشناسی، کالبدشکافی» و tome «هر کدام از چند جلدِ یک کتاب» هم می‌بینیم./2
می‌دانیم که اتم از ذرّه‌های ریزترِ الکترون، پروتون و نوترون تشکیل شده است./3
Read 4 tweets
Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture
2 Feb
امروزه خرس‌ها شخصیت‌های مهربان کارتون‌ها هستند و عروسک‌های شیرین و شاد آنها را خیلی جاها می‌توان دید، ولی مردمان قدیم #هندواروپایی هرگز خرس‌ها را مهربان نمی‌دیده‌اند. "خرس" فارسی از واژۀ هندواروپایی -h₂r̥tk̑o* بر جای مانده/۱
از واژۀ هندواروپایی -h₂r̥tk̑o* برای نمونه در #اوستایی -arəša و در #لاتینی ursus باقی مانده بوده. این لغت لاتینی بعدها در فرانسوی ours و در ایتالیایی orso شده است. همۀ لغت‌هایی که تا اینجا آمد به معنی #خرس هستند./۲
امروزه به بعضی چیزها در فارسی به شوخی #اسمش‌_رو_نبر می‌گویند؛ مثلاً یادمان هست که در کارتون #شهر_موش‌ها حتی بر زبان آوردن نام گربه باعث ترس می‌شد و به همین خاطر به آن «اسمش‌-رو-نبر» می‌گفتند. این‌ها برای ما شوخی بود، ولی برای بعضی مردمان خاطره‌های واقعی (تاریخی) است؛/۳
Read 10 tweets
Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture
15 Jan
فارسی که با نام‌های #فارسی_نو و #فارسی_دری نیز شناخته می‌شود و پیش از سده‌های نخست اسلامی احتمالاً عمدتاً #دری نامیده می‌شده در واقع محصول دگرگونی‌های آوایی و دستوری پهلوی (یعنی همان پارسیگ) بوده و مردمِ آن عهد به‌سادگی متوجه این امر می‌شدند که دری امتداد طبیعی همان پارسیگ است./1
دری یعنی منسوب به "در" و این لغت که همان جزء اول واژۀ #دربار است خود به معنی دربار بوده. این زبان را بدان سبب #دری یعنی «درباری» نامیده‌اند که در دستگاه حکومت ساسانی و برای ارتباط کارکنان و سپاهیان آن سلسله احتمالاً در پایتخت (تیسفون) پدید آمده و در شهرهای بزرگ رواج یافته بوده./2
دری صورت گفتاریِ همان پارسیگ (یعنی #فارسی_میانه) بوده یعنی تا قرن‌ها تنها در محاوره کاربرد داشته. از آنجا که این گونۀ گفتاریِ زبان از همان دورهٔ #ساسانیان به عنوان #زبان_میانجی مردمانی از سرزمین‌های گوناگون کاربرد داشته، عناصر بسیاری را نیز از دیگر زبان‌های ایران جذب کرده بوده./3
Read 9 tweets
Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture
4 Jan
آکسفورد و پُل

به آن چه در فارسی #پُل می‌گویند در #بلوچی purt و در #کُردی perd گفته می‌شود. #دگرگونی_آوایی rt و rd به ل نمونه‌های زیادی دارد. در اوستایی هم به پل می‌گفته‌اند -pərətu. همۀ این واژه‌ها از صورت هندواروپایی -pértus* مانده‌اند که معنایش می‌شده «گذرگاه»./1
از همین صورتِ هندواروپاییِ -pértus* در فرانسوی لغت port به معنی «بندر» باقی مانده (در اصل به معنی «گذرگاه و محل وارد شدن») که زبان فرانسوی آن را از portus لاتینی به همین معنی به ارث برده بوده (زبان‌های فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی و... از #لاتینی سرچشمه گرفته‌اند)./2
لغت لاتینیِ portus به عنوان #وام‌واژه به انگلیسی هم وارد شده و در آن زبان به صورت port و به معنی «بندر» کاربرد پیدا کرده. همین واژه است که در نام کشور پرتغال نیز دیده می‌شود.

#زبان‌های_ایرانی (شامل فارسی، بلوچی، کردی، پشتو و...) نیز شاخه‌ای از #خانوادۀ_زبانی هندواروپایی هستند./3
Read 8 tweets
Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture
2 Dec 20
در #ترکی_استانبولی برای غذاهایی آبکی مانند عدسی و آش دوغ و سیرابی نام عمومی #چوربه به کار می‌رود (در خط جدید ترکی #çorba می‌نویسند). زبان‌های روسی، آلبانیایی، رومانیایی و ... هم این واژه را از ترکی گرفته‌اند و در معنی‌های مشابهی به کار می‌برند. این واژه از فارسی به ترکی رفته و/1
همانی است که به صورت‌های #شوربا، شُربا، شوروا و... در فارسی و برخی دیگر از زبان‌ها و لهجه‌های ایران از دیرباز برای نامیدن غذاهای آبکی کاربرد داشته است (و احتمالاً همانی است که در اصطلاح #شلم‌شوربا نیز دیده می‌شود)./2
این لغت در دوره‌های قدیم‌تر به صورت šorva به #ارمنی و به صورت‌های #شوربة و شوربا به عربی هم رفته بوده. شوربا لغتی قدیمی است و صورت کهن‌تر آن šōrbāg بوده که جزء اولش همان #شور و جزء دومش "با" یا "باگ" بوده که (به عربی هم رفته و "باج" نوشته شده و) زمانی معنی «خوراک» داشته است./3
Read 10 tweets
Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture
30 Nov 20
بریتانیا در چند سدۀ گذشته هندوستان و خیلی کشورهای دیگر را استعمار کرد و آن کشورها کوشیدند طی جنبش‌هایی #استقلال‌طلبانه اشغال‌گران را بیرون برانند. شکل‌گیری کشور ایران محصول یک فرآیند بسیار طولانی تاریخی است. قصد بی‌بی‌سی عادی‌سازی #تجزیه‌طلبی است.

bbc.com/persian/550375… Image
به بهانۀ شنیده شدن صداهای مختلف، هر چند روز یک بار نمونه‌ای از این دست اطلاعات نادرست یا نادقیق از @bbcpersian نشر می‌شود، به نحوی که به وضوح از حالت خبررسانی خارج و تبدیل به تبلیغی برای صاحبان این صداها شده است.

Image
Read 5 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!

This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Too expensive? Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal Become our Patreon

Thank you for your support!

Follow Us on Twitter!

Like this author's thread?

Get emails when @SaadatYusef has new unrolls!

Check out other threads from @SaadatYusef!

Read all threads by @SaadatYusef

:(