امروزه خرس‌ها شخصیت‌های مهربان کارتون‌ها هستند و عروسک‌های شیرین و شاد آنها را خیلی جاها می‌توان دید، ولی مردمان قدیم #هندواروپایی هرگز خرس‌ها را مهربان نمی‌دیده‌اند. "خرس" فارسی از واژۀ هندواروپایی -h₂r̥tk̑o* بر جای مانده/۱
https://twitter.com/2lander/status/1354383015720448001
از واژۀ هندواروپایی -h₂r̥tk̑o* برای نمونه در #اوستایی -arəša و در #لاتینی ursus باقی مانده بوده. این لغت لاتینی بعدها در فرانسوی ours و در ایتالیایی orso شده است. همۀ لغت‌هایی که تا اینجا آمد به معنی #خرس هستند./۲
امروزه به بعضی چیزها در فارسی به شوخی #اسمش_رو_نبر می‌گویند؛ مثلاً یادمان هست که در کارتون #شهر_موش‌ها حتی بر زبان آوردن نام گربه باعث ترس می‌شد و به همین خاطر به آن «اسمش-رو-نبر» می‌گفتند. این‌ها برای ما شوخی بود، ولی برای بعضی مردمان خاطره‌های واقعی (تاریخی) است؛/۳
از جمله آنکه حتی نام و یاد خرس هم برای مردمان هندواروپایی آن اندازه سهمگین بوده که بعدها در شاخۀ #ژرمنیِ آن زبان‌ها اسمش را نمی‌آوردند و مثلاً رنگش را می‌گفته‌اند، چیزی مثل «اون قهوه‌ایه!»./۴
در واقع لغت‌های bear در انگلیسی و Bär در آلمانی که به معنی خرس هستند با لغت انگیسی brown به معنی «قهوه‌ای» هم‌ریشه‌اند (انگلیسی و آلمانی و سوئدی و... شاخۀ ژرمنی زبان‌های هندواروپایی را شکل می‌دهند)./۵
در زیرشاخۀ #بالتی از شاخهٔ #بالت‌واسلاویِ زبان‌های هندواروپایی به خرس چیزی می‌گویند که معنایش کم‌وبیش می‌شود «ماهی‌گیر در یخ‌ها»؛ ولی گویا اسلاوها و هندی‌های باستان از خرس بیشتر از این حرف‌ها می‌ترسیده‌اند، برای همین هم دست‌به‌دامن #بهگویی شده بودند،/۶
یعنی به خرس می‌گفته‌اند «عسل‌خور» تا هر جور شده زهر ماجرا را بگیرند؛ برای نمونه در روسی به خرس ’medved می‌گویند. جزء نخستِ این لغت med به معنی «عسل» است که با «می» و «مُل» فارسی هم‌ریشه است. جزء دومش هم ed است که از ریشه‌ای به معنی خوردن آمده و با eat انگلیسی هم‌ریشه است./۷
نام رییس‌جمهمور پیشین روسیه یعنی آقای #مِدوِدِف از همین لغت است.
نیاکان فنلاندی‌ها نیز که زبانشان هندواروپایی نیست روش دیگری برای به زبان نیاوردن نام این جانور درپیش‌گرفته بودند. آنها لغت #هندوایرانی خرس را وام گرفته بودند تا غریب بودن لغت تحمل این تابو را برایشان آسان‌تر کند./۸
نیاکان فنلاندی‌ها نیز که زبانشان هندواروپایی نیست روش دیگری برای به زبان نیاوردن نام این جانور درپیش‌گرفته بودند. آنها لغت #هندوایرانی خرس را وام گرفته بودند تا غریب بودن لغت تحمل این تابو را برایشان آسان‌تر کند./۸
در #فنلاندی به خرس karhu می‌گویند. این شکل وام‌گیری را می‌توان با نام اندام‌های پایین‌تنه در فارسی سنجید که در فارسی رسمی گویی #تابو به شمار می‌روند و برای درگذشتن از این تابوها از زبان‌های دیگر وام گرفته می‌شوند./۹
در رشته‌توییتِ پیوست، دربارهٔ #ریشه‌شناسی واژهٔ خرس جزئیات بیشتری خواهید یافت:/۱۰
https://twitter.com/PIE_Animals/status/1305583572686974982?s=19
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
