Thread by @SaadatYusef

فارسی که با نام‌های #فارسی_نو و #فارسی_دری نیز شناخته می‌شود و پیش از سده‌های نخست اسلامی احتمالاً عمدتاً #دری نامیده می‌شده در واقع محصول دگرگونی‌های آوایی و دستوری پهلوی (یعنی همان پارسیگ) بوده و مردمِ آن عهد به‌سادگی متوجه این امر می‌شدند که دری امتداد طبیعی همان پارسیگ است./1

دری یعنی منسوب به "در" و این لغت که همان جزء اول واژۀ #دربار است خود به معنی دربار بوده. این زبان را بدان سبب #دری یعنی «درباری» نامیده‌اند که در دستگاه حکومت ساسانی و برای ارتباط کارکنان و سپاهیان آن سلسله احتمالاً در پایتخت (تیسفون) پدید آمده و در شهرهای بزرگ رواج یافته بوده./2

دری صورت گفتاریِ همان پارسیگ (یعنی #فارسی_میانه) بوده یعنی تا قرن‌ها تنها در محاوره کاربرد داشته. از آنجا که این گونۀ گفتاریِ زبان از همان دورهٔ #ساسانیان به عنوان #زبان_میانجی مردمانی از سرزمین‌های گوناگون کاربرد داشته، عناصر بسیاری را نیز از دیگر زبان‌های ایران جذب کرده بوده./3

در همان سده‌های نخست اسلامی و با رواج هر چه بیشترِ اسلام، پهلوی‌نویسی از رونق افتاد و پیروِ آن، آگاهیِ مردم از خودِ زبان پهلوی یا همان پارسیگ بیش از پیش رو به کاهش نهاد و در عوض، زبان‌های عربی و دری شاهد رشدی روزافزون شدند؛/4

به این ترتیب، لغت پهلوی که معنی ضمنیِ «(ایرانیِ) کهن» نیز داشت برای اشاره به گونۀ نوشتاری و کهن‌ترِ زبان یعنی پارسـ(ـیگ) به کار گرفته شد و کلمۀ #پارسی که خود محصول #تحول_آوایی واژۀ پارسیگ بود از همان سده‌های نخست اسلامی برای نامیدن دری به کار رفت./5

بر اساس شواهد و قرائن می‌دانیم که این زبان دست‌کم از دورۀ ساسانیان و احتمالاً پیش از آن پارسـ(ـیک) نامیده می‌شده. بعدها در کتاب‌های دانشگاهی به جهت تعریف‌ها و طبقه‌بندی‌های علمی آن را بسته به دورۀ زمانیِ مورد نظر، #فارسی_باستان، #فارسی_میانه و فارسی (نو) نامیده‌اند./6

دری/فارسی پس از اسلام به جایگاه #زبان_رسمی و #زبان_اداری دست یافت. شرح آنچه را در اینجا به اختصار بیان شد در کتاب عالمانۀ #تکوین_زبان_فارسی از دانشمند گرامی آقای #علی‌اشرف_صادقی، به‌ویژه در صفحات 11 به بعد مطالعه بفرمایید.

پیوند بارگیری این کتاب:/7
fooji.ir/wp-content/upl…

برخی مطالب تکمیلی را نیز می‌توانید در این رشته‌توییت ملاحظه بفرمایید:/8

https://twitter.com/SaadatYusef/status/1348687757200146432?s=19

تصحیح:

در توییت‌های بالا چند جا به جای پارسیـ(ـگ) به اشتباه پارسـ(ـیگ) نوشته شده بود./9