Thread by @YagciAlper

‘AKP seçimle gitmez’ propagandası yapanlara karşı yazmıştım. Tartışılmaz bir marjla seçim kaybederse mecburen gider. Ancak hikaye ‘seçimi ekonomiyle kazandı, ekonomiyle kaybedecek’ kadar basit değil. Oy tercihinde çok inatçı görünen milyonlar var. Neden?

https://twitter.com/YagciAlper/status/1392397682715635712

AKP/Erdoğan seçmenini yerinde tutan şey salt duygusal bağlanım olarak ele alınmaya başlandı. Bu da tam doğru değil. Duygusal bağlanım, yıllar içinde biriken olumlu icraat algısının katılaşmış hali biraz. Bu katılaştıktan sonra öyle kolay çözülmez. Ama nasıl birikti, anlamak lazım

AKP/Erdoğan’ın bazı geçmiş icraatlarının tabanda çok büyük karşılığı var. Bunlar gizli saklı şeyler değil ama muhalif kesimlerce yeterince anlaşılmadığını düşünüyorum. Bunun başında, evet, başörtüsü meselesi geliyor. Bu hem duygusal, kültürel, hem de *ekonomik* bir mesele.

Tr’de (gençlerde azalmakla birlikte), kadınların yarısından çoğu başını şu veya bu şekilde örtüyor. Kamuda başörtüsü 2013’te serbest bırakıldı. Devlet memurluğu bu ülkede orta sınıf statüsüne kesilen bir bilet ve çok önemli bir iş güvencesi demek.

Bu dindar kesim için büyük maddi fark yaratan bir icraat. @cemoyvat ve @tekguchasan‘la çalışmalarımızda AKP döneminde dindar bireylerin, özellikle de kadınların, eğitim, istihdam ve gelir konusunda daha seküler bireylerle olan mesafeyi anlamlı ölçüde kapattıklarını saptıyoruz.

Kamuda başörtüsü serbestisinin sınırlarını tartışmak makul. Üniversite öğrencilerinin başörtüsünü ise genç jenerasyonda artık hiç kimse sorun etmiyor. Fakat bunlar serbestleşeli çok uzun yıllar olmadı ve muhalefetten bazı dinazorlar hala insanları ürküten açıklamalar yapabiliyor.

İkinci bir konu sağlık. Son birkaç yılda çok yanlışlar yapıldı ancak öncesinde sağlığa erişimde sıçrama ve sağlık çıktılarında gelişme var. Bu kısmen, doktorların, sağlık çalışanlarının özverisini gerektiren, birim personelden daha çok hizmet almayı sağlayan reformların sonucu.

Doktorlar genelde muhalefete yakın demografik gruptan çıkıyor, o yüzden muhalefetin bu konudaki algısı onların perspektifinden. Oysa sağlık çalışanının şikayet sebeplerinin bazısı, vatandaşın memnuniyet sebebi. İyi yönetim bunları uzlaştırmalı, ben burda yalnız tespit yapıyorum.

Bu alanda önemli bir icraat genel sağlık sigortası üzerinden yaygın erişim sağlanan aile hekimliği merkezleri ki 2010 sonunda açıldı. Seçmen performansa oy verir derken asıl bunları kast ediyoruz. Yoksa ekonomik büyüme rakamları vb anlamlı ama dolaylı birer gösterge.

Bunlar muhalif kanaat önderleri tarafından yeterince anlaşılıyor mu bilmiyorum. Örneğin liberaller AB reformlarının yapıldığı AKP’nin ilk dönemini över, sonrası bir bozulma ve gerilemedir. AKP’nin kendi tabanı içinse altın çağ 2010-2014 dönemi galiba.

2010-2014 hem ekonomik pastanın büyüdüğü, hem pekişen iktidarla birlikte pastadan daha büyük pay alınan dönem. Hem de Erdoğan’ın bir yandan başörtüsü bir yandan one minute vb çıkışlarla ideolojik çizgisini ve karizmasını daha net ortaya koyabildiği dönem.

Tam da bu dönemde (haklı sebeplerle) ortaya çıkan Gezi protestolarını anlamak AKP tabanı için çok zor oldu ve karşı tepki yarattı. Toplumun iki kesimi arasındaki bu karşılıklı birbirini anlayamama durumu bugün büyük bir duygusal yarılma halini almış durumda.

Bugün Tr’de artık pasta büyümüyor, ama pastadan aldığı dilimin oranı büyümüş ve iktidar değişirse bunu kaybetmekten korkan bir kesim var. Bu dilimin içinde emek de var, rant da var. Muhalefet başa gelirse rantın değil ama bu emeğin hakkını teslim edeceğine dair güven yaratmalı.

Bu güven konusunda, muhalefetin belirleyeceği aday profili, kullanacağı kampanya stratejisi vb kritik fark yaratacaktır.

Tüm bunlara ilaveten, dizilerde bile duraksız siyasi propaganda yapan bir medya ve karşıt sesleri hemen kovuşturmaya hazır yargı ve güvenlik bürokrasisi varken seçmenin fikirlerini değiştirmek zaten kolay değil. Ancak o fikirler baştan nasıl oluştu, anlamaya çalışınız.

Etrafında hiç AKP’li olmayanlar, ne kadar acayipse o kadar viral olan sokak röportajlarındaki AKP’lilere bakarak fikir oluşturursa yanılırlar diye düşünüyorum. Zaten insanlardan oy tercihlerini 90 saniyede sarih biçimde açıklayabilmelerini beklemek yerinde değil.