Ahmet Altan’ın tahliyesi tartışmalarına küçük bir katkı yapayım: #Taraf gazetesinin AKP hegemonyası kurulurken oynadığı rol kuşkusuz çok önemliydi. Özellikle 2008-2011 arasında, Ergenekon, Balyoz ve Yetmez Ama Evet süreçlerinde kritik rol oynadı. 
Ama biraz daha geçmişe giderek tartışmak gerekirse; söylenebilir ki Ahmet Altan ve Taraf gazetesi vakası yeni bir şey değil, kökenleri Sencer Divitçioğlu’ndan İdris Küçükömer’e, Şerif Mardin’e ve hatta Kemal Tahir’in romanlarında işlenen “kerim devlet” olgusuna kadar gider.
Liste günümüze kadar uzatıldığında biraz daha renklenir: Murat Belge, Ömer Laçiner, H. B. Kahraman, Nabi Yağcı, Roni Margulies, DSİP, Oya Baydar, Yıldıray Oğur, Genç Siviller, Dur De Girişimi, YAE kampanyası vb.
Dolayısıyla Taraf’la tetikçiliği yapılan operasyonlar bir yana, mesele Taraf ve A.Altan’ın ötesinde daha geniş bir kümeyle ilgili. Farklı kişisel ve politik tarihleri olan bu kişi ve oluşumların ortak keseni AKP’nin iktidarını sağlamlaştırma dönemindeki siyasal yaklaşımları.
Sivil toplumculuk ya da sol liberalizm diye tanımladığımız bu siyasi yaklaşım kısaca şunu yaptı: Osmanlı-Türkiye tarihi okumasında devlet/sivil toplum ya da merkez/çevre ikiliğine yaslandı. Bütün tarihi bu ikilik üzerinden okuyan (aslında yazan) sol liberaller…
…doğu ve batı toplumları arasındaki farkı esasta sivil toplumun yeterince gelişkin olup olmamasıyla açıkladı. Buna göre Osmanlı toplumunun batıdan farkı (ve bazen de biricikliği) batı tarzı bir feodal yapıya sahip olmaması ve bu nedenle sivil toplumun baskılanması, gelişememesi.
1960’lı yılların Asya Üretim Tarzı gibi tartışmaları da (Sencer Divitçioğlu’nun çalışması başta olmak üzere) esasta benzer bir sorunsal üzerine yoğunlaşıyordu. İdris Küçükömer’in Düzenin Yabancılaşması’nda (1969) yaptığı sağ/sol ayrımı da meseleyi bir adım daha öteye taşıdı:
Küçükömer sol yana “doğucu İslamcı halk cephesine dayanan” Birinci Meclisteki İkinci Grup, Terakkiperver Parti, Serbest Fırka, DP ve AP’yi koydu. Çünkü bu gelenek serbest piyasa mekanizmasıyla bir bakıma sivil toplumun da önünü açıyordu (!)
Takipçileri benzer bir akıl yürütmesiyle aynı sol yana ANAP ve AKP’yi koymakta sakınca görmedi. 2010 referandumu sonrasından örnek için 👉 Nabi Yağcı, Bu Bir Devrimsi Değişimdir, Taraf, 16.09.2010. Ferhat Kentel, Zincirleme Demokrasi- Muhafazakar Devrim, Taraf, 18.09.2010.
Şerif Mardin de Türkiye toplum yapısını incelediği metinlerinde merkez/çevre ikiliği üzerinden maymuncuk misali bütün tarihi süreçlerin açıklayıcısı bir kavram seti yarattı. Sosyal bilimler alanında bu kavramlara sayısız atıf yapılarak bu analiz akademide iyice köpürtüldü.
Sonuç olarak, güçlü devlet geleneği tezi ve batıcı bürokratik merkeze karşı çevreyi temsil eden “doğucu İslamcı halk cephesi” demokratikleşmenin de motoru olarak görüldü.
Kemalizm, darbecilik, askeri vesayet, batıcı bürokratik merkez vb argümanlarla geniş bir kesimi arkasına alan sol liberalizm ve Taraf gazetesi esasta bu kaynaklardan beslendi. Bu geniş koalisyonun içinde Fethullahçı, AKP’li, liberal ya da “darbe karşıtı” bileşenler yer aldı.
Bu bileşenin en kıdemli temsilcisi kuşkusuz Ahmet Altan’dan çok Murat Belge’dir. Daha 1984 gibi erken bir tarihte yayınlamaya başladığı Yeni Gündem dergisinde Taraf’ta yapılan tartışmaların arka planı olabilecek bütün argümanlar sola enjekte edilmeye çalışıldı.
Murat Belge’nin 2010’da Taraf’ta yayınlanan “İdris Küçükömer’i Hatırlayan Kim Var?” yazısı ilginçtir. 2010 Anayasa Referandu'nun hemen ardından Küçükömer'e atıf yapması enteresan sayılmaz. Bunun üzerine şöyle bir yazı yazmıştım:
gazeteduvar.com.tr/forum/2018/10/…
gazeteduvar.com.tr/forum/2018/10/…
2010 referandumu sonrası bir çıkış da Ö. Laçiner’den geldi. Solun geri kalanıyla “apayrı zihniyet dünyaları” içinde olduğunu ilan edip AKP’yle girilen yoldan memnuniyetini açıktan ilan ettiği yazısında bu tavrını ahlaki bir sorumluluk olarak tarif ediyordu Birikim dergisinde.
Kanımca, bugün Ahmet Altan’dan çok Ömer Laçiner’in Birikim’de yazdığı bu yazıların arka planındaki siyasal yaklaşım konuşulmalıdır. Örneğin Sayı 258 ve 260'daki yazıları çerçevetilip ibret vesikası olarak asılabilir.
Taraf’ın yazarlarının her biri ilginçliklerle doludur. H. Berktay ve Y. Oğur’un merkezinde olduğu 1 Mayıs 1977 katliamından solcuları sorumlu tutma vakasına ilişkin şunu yazmıştım:
Şunu da daha görünür yapalım 👇
Özetle, dünden beri tartışılan Ahmet Altan meselesinde aslında çerçeve daha geniş ve bağlam da daha başka. Oya Baydar’dan Nabi Yağcı’ya, Roni Margulies’ten Ahmet İnsel’e, Baskın Oran’dan M. Eseyan’a uzunca bir listenin siyaseten daha ilk günden yanlışlanan söylemleri.
Demek istediğim, bu listenin AKP hegemonyası kurulurken yazıp çizdiklerinin siyasal olarak mahkum edilmesi bugün Taraf gazetesi ve Altan mevzusundan daha önemli. Neden? Çünkü benzer bir sürecin bu kez komedi olarak sahnelenmemesi için.
Abdullah Gül'lü, Ali Babacan'lı "kurtarıcılar" sahneye çıkmaya hazırlanırken buna ihtiyacımız var. Bitirirken reklam 😉 Ayrıntılı olarak şurada yazmıştık 👇
