एलआयसी ही भारत सरकारची कंपनी आहे. आता आयपीद्वारे सरकार या कंपनीतला आपला काही हिस्सा विकणार आहे. हा हिस्सा विकला तरीही बराचसा हिस्सा सरकारकडे कायम असणार आहे. #म#मराठी#LIC#LICIPO
मग ही सरकारी कंपनी आयपीओनंतर प्रायव्हेट झाली तर तिचा कारभार कसा चालणार? जे नवे लोक एलआयसीमध्ये इन्व्हेस्टमेंट करतील त्यांच्या कंपनीकडून असलेल्या अपेक्षा वेगळ्या असल्या तर काय करायचे? असे काही प्रश्न या निमित्ताने उभे राहतील. #म#मराठी#LICIPO
१. सरकार आपला हिस्सा किती आणि कसा कमी करणार?
आयपीओच्या नियमानुसार सरकारला एलआयसीमधील कमीत कमी ५% हिस्सा कमी करावा लागेल. कंपनीचे लिस्टिंग झाल्यावर दोन वर्षात आणखी १०% आणि नंतर पुढच्या पाच वर्षात २५% पर्यंत हिस्सा कमी करावा लागेल.
सरकारने अगदी ५% हिस्सा कमी करायचा म्हटले तरी साधारण ७५,००० कोटी रुपये उभे राहू शकतील. जर २५% हिस्सा कमी केला तर हाच आकडा तब्बल ३.७५ लाख कोटींवर जाईल. याहून पुढचे पाऊल टाकत सरकारने जर एलआयसीमधील आपला ४९% हिस्सा कमी करायचे ठरवले तर थेट कायद्यात बदल करावा लागेल.
याचा विचार सरकारने, एलआयसीने केला आहे का?
२. लोकांच्या मनातील एलआयसीची प्रतिमा
वर्षानुवर्षे इंश्युरन्स म्हणजे एलआयसी असे समीकरण भारतीय जनतेच्या मनात बसले आहे. याला कारण म्हणजे एलआयसीमध्ये गुंतवलेले पैसे सेफ आहेत अशी लोकांची धारणा आहे.
मुळात इंश्युरन्स आणि इन्व्हेस्टमेंट या दोन वेगळ्या गोष्टी आहेत हे लोकांना समजावून सांगण्याचा प्रयत्न एलआयसीने स्वतः कधी केलाच नाही. त्यामुळे एलआयसीमध्ये लोकांच्या पैशाचा ओघ येत राहिला आणि ते हा पैसा स्वीकारत राहिले.
एलआयसीची सर्व्हिस भलेही प्रायव्हेट कंपन्यांच्या तुलनेत चांगली नसेल, पण तरीही लोक एलआयसीची निवड करत राहिले, अजूनही करतात.
याच एलआयसीचे काही प्रमाणात प्रायव्हेटायझेशन झाले तर लोकांच्या मनात इतकी वर्षे असलेली एलआयसीची प्रतिमा कदाचित बदलू शकेल.
आयपीओमधून एलआयसीमध्ये स्टेक घेतलेले इन्व्हेस्टर्स अर्थातच आपल्या फायद्याकडे जास्त लक्ष देणार. त्यामुळे या बाबतीत इतर प्रायव्हेट कंपन्यांच्या तोडीस तोड असणे एलआयसीला क्रमप्राप्त ठरेल. #म#मराठी#LIC#LICIPO
एलआयसीने जर प्रॉफिटॅबिलीटीकडे लक्ष दिले तर अर्थातच त्यात काही प्रमाणात रिस्क येणारच. रिस्क आली की लोकांची एलआयसीबद्दलची एक सुरक्षित गुंतवणूक म्हणून असलेली प्रतिमा बदलून जाणार. या सगळ्याचा विचार आणि भविष्यातील वाटचाल याबाबत एलआयसी काय करेल याकडे सगळ्यांचे लक्ष असेल.
३. नियम आणि इतर अटी
एलआयसीच्या चेअरमनची आणि मॅनेजिंग डायरेक्टर्सची नेमणूक केंद्र सरकार करते. आयपीओनंतर एलआयसीमध्ये बिगर सरकारी स्टेकहोल्डर्सकडे जर १०% पर्यंत स्टेक असेल तर त्यांना एक बोर्ड मेंबर नेमण्याचा अधिकार आहे.
हाच स्टेक १०% पेक्षा जास्त असेल तर ते दोन बोर्ड मेंबर नेमू शकतात. यासाठी सरकारचा एलआयसीवर असलेला कंट्रोल कसा कमी करणार? किंवा तो पूर्ण काढून टाकायचा की कसे? हा प्रश्न उभा राहतो.
४. एलआयसीच्या इन्व्हेस्टमेंट्सचे काय?
एलआयसी ही भारतातील सर्वात मोठी इन्स्टिट्यूशनल इन्व्हेस्टर आहे. त्यांचे भारतातील अनेक लिस्टेड कंपन्यांमध्ये मोठे स्टेक आहेत. मग इथून पुढे एखाद्या कंपनीत इन्व्हेस्टमेंट करायचा निर्णय किंवा
असलेली इन्व्हेस्टमेंट काढून घेण्याचा निर्णय हा पब्लिक पॉलिसीप्रमाणे ठरणार की कंपनीच्या शेअरहोल्डर्ससाठी काय योग्य ठरेल याचा विचार करून मग ठरणार?
एलआयसी ऍक्टमधील सेक्शन २१ नुसार जिथे लोकांच्या हितसंबंधाशी निगडित प्रश्न उपस्थित राहील तिथे सरकार एलआयसीला आदेश देऊ शकते अशी तरतूद आहे
५. कार्पोरेट गव्हर्नन्स
एलआयसी ही एक सरकारी कंपनी आहे. प्रत्येक सरकारी कंपनी जेव्हा आयपीओ आणते तेव्हा बाजारातून कार्पोरेट गव्हर्नन्सचा मुद्दा उभा केला जातो. #म#मराठी#LICIPO
सरकारचा मेजॉरिटी स्टेक कंपनीत असताना इतर प्रायव्हेट कंपन्यांना लागू होणारे कार्पोरेट गव्हर्नन्सचे नियम एलआयसीचा लागू होणार का? एलआयसी ते काटेकोरपणे पाळणार का?
या सगळ्या मुद्द्यांचा विचार एलआयसी आणि सरकारने आयपीओ लाँच करण्याचा आधी केला असेल अशी अपेक्षा आपण करू शकतो.
जर हे झाले नसेल तर मात्र येणारा काळ कंपनीसाठी आणि इन्व्हेस्टर्ससाठी परीक्षेचा असू शकतो.
थ्रेड आवडला असेल ते रिट्विट करायाला विसरू नका. #म#मराठी#LICIPO
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
एलआयसीचा आयपीओ लवकरच मार्केटमध्ये येणार आहे. या आयपीओची साईज साधारण ५३,००० ते ९३,००० कोटींच्या घरात असेल असा अंदाज अनेक विश्लेषकांनी व्यक्त केला आहे. हा आयपीओ भारतीय मार्केटमधील सर्वात मोठा असेल.
तुम्ही एलआयसीमध्ये इन्व्हेस्टमेंट करा अथवा नका करू, पण या आयपीओचा थेट परिणाम होऊ शकतील असे चार घटक या थ्रेडमधून आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत. #म#मराठी#lic#LICIPO
१. CDSL - एलआयसीने आपल्या आयपीओमध्ये १०% कोटा आपल्या पॉलिसीहोल्डर्ससाठी राखीव ठेवला आहे. यातले बरेच लोक असे असणार आहेत की जे पहिल्यांदा डिमॅट अकाऊंट ओपन करतील. कंपनीने जाहीर केलेल्या आकडेवारीनुसार त्यांचे साधारण २९ कोटी पॉलिसीहोल्डर्स आहेत.
२००० रुपये भांडवल ते ५०० कोटी रेव्हेन्यू - प्रवास विजय सेल्सचा
नानू गुप्ता. हे नाव बऱ्याच जणांना माहित नसेल. अनेकजणांना हा थ्रेड वाचून पहिल्यांदा हे नाव माहित होईल. पण याच नानू गुप्तांनी विजय सेल्स सुरु केलं असं सांगितलं तर लिंक लागेल. #म#मराठी#VijaySales
तर हे नानू गुप्ता १९५४ साली हरयाणा सोडून मुंबईला नोकरीच्या शोधात आले. आलेल्या माणसाला आपल्यात सामावून घेते तसंच मुंबईने त्यांनाही सामावून घेतलं. शिवणयंत्र आणि फॅन्स बनवणाऱ्या ऊषा कंपनीच्या एका डिस्ट्रिब्युटरकडे नानू सेल्समन म्हणून नोकरी करू लागले. #म#मराठी#VijaySales
काही दिवस नोकरी करून नानू कस्टमर लोकांशी कसं बोलायचं, व्यवहार कसे करायचे हे शिकले. ते झाल्यावर आपला स्वतःचा व्यवसाय सुरु करायचा म्हणून त्यांनी नोकरी सोडली. मित्रांकडून २००० रुपये भांडवल उधार घेऊन माटुंग्यामध्ये एक छोटंसं दुकान भाड्याने घेतलं #म#मराठी#VijaySales
हा थ्रेड काहीजणांनी इंग्रजीत वाचला असेल. पण खास आपल्या मराठी वाचकांसाठी मुद्दाम हा थ्रेड तुम्हाला समजेल अशा भाषेत मांडतो आहोत.
बाजारात एखादी अवाढव्य कंपनी असते. तिला आपला पसारा आणखी वाढवायचा असतो. त्यासाठी ती कंपनी छोट्याछोट्या कंपन्या टेकओव्हर करत जाते. #म#मराठी#एचयूएल
आपला व्यवसाय वाढवण्याची ही मार्केटमधील जुनी स्ट्रॅटेजी आहे.
नव्वदच्या दशकात हिंदुस्थान लिव्हरने (आताची एचयूएल) हीच स्ट्रॅटेजी वापरून टाटा ऑइल मिल्स कंपनी टेकओव्हर केली. #मारिको#एचयूएल
त्यामुळे टाटाचं हेअर ऑइल टाटा निहार आता हिंदुस्थान लिव्हरकडे आलं. या निमित्ताने हेअर ऑइल मार्केटमध्ये त्यांचा प्रवेश झाला.
त्यावेळी निहार ऑइलचा मार्केट शेअर होता जेमतेम ७% आणि हेअर ऑइल मार्केटचे दादा होते, पॅराशूट ऑइल. त्यांचा मार्केट शेअर होता ४८%. #निहार
आयटीसीसारखी बलाढ्य कंपनी आपल्या प्रॉडक्टसच्या पॅकेजिंगवर किती बारीक लक्ष देते याचं एक उदाहरण.
परवा फ्लाईटमध्ये आयटीसीच्या 'बी नॅचरल' ब्रँडचा ज्यूस घेतला. ज्यूस संपवल्यानंतर साहजिकच रिकाम्या बाटलीवरील डिटेल्सवर लक्ष गेलं. तेव्हा आयटीसीच्या पॅकेजिंगमागील कल्पकता लक्षात आली. #ITC
Use the alphabets from the blanks to know that B Natural is made with 100% _ _ _ _ _ N fruit, 0% concentrate.
गोष्ट तशी छोटी आणि साधी. पण आयटीसीच्या पॅकेजिंग विभागाने यातही कल्पकता पणाला लावलेली दिसते. साहजिकच ज्युसची बाटली वापरणारा माणूस ह्या रिकाम्या जागा भरून त्यातून 'इंडिया' हा शब्द तयार करणार. #म#मराठी#ITC
इतकी वर्ष तुम्ही खात असलेली किटकॅट चॉकलेट नसून वेफर आहे.
किटकॅट खाल्ली नाही असा माणूस भारतात शोधूनही तुम्हाला सापडणार नाही. 'हॅव अ ब्रेक, हॅव अ किटकॅट' ही त्यांची टॅगलाईन आजही अनेकांच्या ओठांवर असते. बऱ्याच जणांनी आयुष्यभराच्या आणाभाका या किटकॅटच्याच साक्षीने घेतल्या होत्या.
मात्र १९९९ मध्ये याच किटकॅट मुळे एक मोठा वाद निर्माण झाला होता. एवढा की किटकॅट बनवणार नेस्ले कंपनी थेट कोर्टात गेली होती.
त्यांनी किटकॅट हा वेफरचा प्रकार असून त्यावर फक्त चॉकलेटचं कोटिंग आहे असं सांगत किटकॅटला १०% टॅक्स ब्रॅकेटमध्ये बसवलं.
टॅक्सवाले लोकसुद्धा लेचेपेचे नव्हते. त्यांचं म्हणणं होतं, 'किटकॅट हे चॉकलेट आहे ज्याच्या आतमध्ये वेफर आहे.' त्यामुळे त्याला २०% टॅक्स लागला पाहिजे. #म#मराठी
एलआयसीला जेव्हा तोटा होतो...
अनिल अंबानी आणि त्यांच्या कंपन्या यांची सध्याची स्थिती सगळ्यांनाच माहीत आहे. त्याबद्दल काही न बोललेलं बरं. मात्र त्यांची एक कंपनी अशी आहे की जी बुडाल्याने स्वतः अनिल अंबानी यांच्यापेक्षा दुसऱ्या एका कंपनीचा जास्त मोठा तोटा होणार आहे. #म#मराठी#एलआयसी
ती कंपनी म्हणजे रिलायन्स कॅपिटल आणि यामध्ये तोटा होणार आहे तो म्हणजे भारतातील सर्वात मोठी इन्स्टिट्यूशनल इन्व्हेस्टर कंपनी एलआयसीचा. कसा?
एलआयसीचा रिलायन्स कॅपिटलमध्ये २.९८% स्टेक आहे. या आकडेवारीनुसार ते रिलायन्स कॅपिटलमधील सगळ्यात मोठे इन्स्टिट्यूशनल इन्व्हेस्टर ठरतात. #म
स्वतः अनिल अंबानी यांच्याकडे कंपनीचा १.५१% स्टेक आहे. रिटेल इन्व्हेस्टर्सकडे कंपनीचे एकूण ५७.५३% शेअर्स आहेत.
रामकृष्ण रेड्डी चिंता यांच्याकडे कंपनीचा २.१६% स्टेक आहे तर ते डायरेक्टर असलेली कंपनी आरकेआर इन्व्हेस्टमेंटकडे १.४३% स्टेक आहे. #म#मराठी#अंबानी#रिलायन्सकॅपिटल#एलआयसी