Thread by @Sanderturnhout

Merkwaardige bijdrage aan het #stikstofdebat van @hanlindeboom1 en anderen: telegraaf.nl/video/16469971… @Pieter_Grinwis @DerkBoswijk @ThomvCampen @TjeerdD66

Als het rapport van een student zou komen zou ik zeggen: je maakt een paar interessante punten maar probeer nu eens om ze logisch in rij en gelid te zetten. Want er zitten nogal wat interne strijdigheden in. En een paar zwarte gaten van formaat.

Als je dit, bestuurlijk gezien, als praktische oplossing wil implementeren breng je een clusterbom tot ontploffing die het #pas en de #aeriuscalculator met terugwerkende kracht doet verbleken. Daarover straks meer.

Hieronder ga ik in op een paar interessante passages uit de rapporten die, bij nadere inspectie bestaan uit een paar columns, wat tekst, plaatjes, krantenartikelen en andere collageparafernalia. Het brengt natuurlijk het risico met zich mee van #cherrypicking.

Maar ja, als je zelf in je rapport geen synthese aanbrengt die logischerwijze leidt tot een conclusie dan kun je eigenlijk niet anders dan hier en daar wat dingetjes benoemen. De eerste is dat #scientisme dat naar voren komt in de blogs van Hanenkamp.

Die is natuurlijk herkenbaar: in toenemende mate worden ideologische keuzes van het kabinet verstopt achter spijkerharde data die doet vermoeden dat er helemaal geen keuzes aan voorafgaan. We hebben het gezien bij het outbreak management team tijdens Corona ...

en we zien het al veel langer in bijvoorbeeld zorg en onderwijs. En het speelt ook in het natuurbeleid. Maar belangrijk is wel om je af te vragen waar het vandaan komt. Als je de toekomst wil verbeteren moet je immers ook naar het verleden kijken.

Onder #Rutte1 heeft #henkbleeker het natuurbeleid effectief ontmanteld door het te beperken tot ‘wat moet van Europa’ #nationalekoppeneraf. En dan kun je bijna niet anders dan een juridische en bureaucratisch benadering van natuur kiezen.

Dat is onverstandig en het is vragen om ellende naturetoday.com/intl/nl/nature… Het is ook niet iets waar natuurorganisaties om gevraagd hebben maar het is ingegeven door de lobby vanuit de landbouwsector die steevast inzet op ‘zo min mogelijk natuur’.

Het #scientisme dat terecht gehekeld wordt, is een logisch gevolg van het zo beperkt mogelijk invulling geven aan het natuurbeleid. We weten al een jaar of vijftig dat we het gebruik van pesticiden en mest fors moeten reduceren...

maar dergelijke algemene stellingen worden door de sector niet geaccepteerd: ‘Laat eerst maar eens heel precies zien dat die achteruitgang van de natuurkwaliteit wel echt aan mij ligt en niet aan mijn buurman.’

Zelf ouderwetse professoren als Rabbinge geven aan dat je met 85% minder #pesticiden uit de voeten komt, maar met dergelijke adviezen wordt in de praktijk niets gedaan. De sector, politiek en bestuur halen hun schouders op voor het voorzorgsbeginsel.

De wetenschappers gaan dan – u vraagt wij draaien - de feiten wapenen totdat onomstotelijk vaststaat dat de natuur echt zo onder druk staat als gevolg van - in dit geval - #stikstof. Een kleine selectie vindt u hier soortennl.nl/FAQ-over-Natuur

Bij #CLO ook maar in het depot van @wur zijn strekkende meters rapporten te vinden over hoe funest de invloed is van intensieve veeteelt op natuurkwaliteit, dat innovaties niet doen wat ze beloven en dat agrarisch natuurbeheer niet effectief is. Maar: #geendeukineenpakjeboter.

Als je handreikingen doet voor oplossingen, is dit een van de problemen waar je niet - zoals de rapporten wel doen - omheen mag fietsen. Het belangrijkste probleem is niet dat we niet weten wat we moeten doen; dat weten we in grote lijnen wel. Het probleem is dat we het niet doen

Wat zich in het rapport wreekt is dat de problematiek in de analyse begint bij #aerius en de #kritischedepositiewaarde die overigens niet met #aerius bepaald wordt zoals het rapport ten onrechte stelt. De historische en ecologische context ontbreekt totaal.

Op meerdere plekken houden de auteurs een pleidooi om in de nieuwe benadering de natuur centraal te stellen, dat is zeer verstandig en ondersteun ik van harte, maar het valt wel op dat ze het zelf nergens doen.

Het was historisch correct geweest om de ontwikkeling van de calculator te plaatsen in een langdurige worsteling van het beleid om de natuurkwaliteit op orde te brengen – en te houden – en zo te voldoen aan de vereiste van de vogel- en habitatrichtlijn.

Van de juridische bijdrage kun je op zijn best zeggen dat die beknopt is – wat bij juristen eigenlijk altijd een slecht teken is. Een paar algemene alinea’s over hoe je zonder #aerius en #kdw ontwikkelingen kunt vergunnen via de in artikel 6 van de HR gestelde bepalingen

Dat kan natuurlijk, ware het niet dat de natuurkwaliteit in Nederland zodanig slecht is dat je dan nergens meer iets kunt vergunnen, dus een oplossing staat hier niet. Het is ook de reden om het #pas te ontwikkelen en de bijbehorende #aeriuscalculator.

Aanvankelijk waren juristen, bestuurskundigen, economen en ecologen uitermate kritisch over het
#pas maar de sector wilde nergens van weten – men sprak over een internationaal gerespecteerd model – en in de Kamer werd het uitermate cynisch verdedigd door Ger Koopmans ...

die het negatieve advies van de Raad van State wegwuifde met; dan hebben we in ieder geval weer een paar jaar geld verdiend. Zolang het model ontwikkelruimte beloofde die er de facto niet was, was het een topmodel – nu het model ook gaat beperken deugt het ineens niet.

Wat een serieuze jurist op zijn minst op zou moeten merken in dit verband is dat als je de #aeriuscalculator overboord gooit alle vergunningen die erop zijn gebaseerd ongeldig worden.

Voor wie al buikpijn krijgt van de #pasmelders; als je dit gaat implementeren verklaar je in één keer bijna de hele sector illegaal. Dit is de clusterbom die ik aankondigde.

Als je dan ook de #kdw nog overboord gooit, heeft de overheid geen enkel instrument meer om vergunningen op te baseren. Ik weet niet goed of het plan iets dergelijks boogt – maar het lijkt me dat de samenleving aan zo’n situatie geen behoefte heeft.

Dat in de juridische paragraaf helemaal niets zegt over mogelijke gevolgen, geeft te denken. Een derde belangrijke omissie in de probleemanalyse is de onterechte voorstelling van zaken dat alle problemen teruggrijpen op de #N2000 gebieden.

Juist juristen behoren te begrijpen dat de juridische verplichtingen voortvloeien uit de vogel en habitatrichtlijn. De gebieden zijn een instrument, net zoals bijvoorbeeld een soortbeschermingsplan ook een instrument is.

Doel is gunstige staat van instandhouding van de soorten en habitats, daar is, zoals terecht gesteld wordt, geen einddatum aan verbonden. De enige juridisch harde eis is dat soorten en habitats van de #VHR niet achteruit mogen gaan.

Op aandringen van de landbouwsector hebben we gebieden zo klein mogelijk begrensd wat automatisch resulteerde in een grote opgave voor landbouwgebieden. Op papier is dat goed verdedigbaar; we hebben grote en waardevolle cultuurlandschappen.

De helft van de soorten en habitats van de #VHR zijn voor gunstig voortbestaan afhankelijk van gebieden die we niet begrensd hebben in #N2000. Het #nnn, de #bufferzones, de verbindingen en het agrarisch gebied zijn zeer belangrijk gemaakt voor natuur.

Een beetje jurist moet begrijpen dat de juridische knoop waar we inzitten te maken heeft met de erbarmelijke natuurkwaliteit van het landelijk gebied.

Behalve juridisch, is het voorstel ook ecologisch vreeswekkend dun. Want een ecoloog kan de jurist dan vertellen dat niet alleen de boerenlandsoorten in een vrije val zitten maar dat de drukfactoren vanuit landbouwgebieden – behalve stikstof ook ontwatering en pesticidengebruik –

ervoor zorgen dat het natuurbeheer in de #n2000 gebieden niet (langer) effectief is. Ik ben groot voorstander van sturen op natuurkwaliteit, met meerdere parameters dan alleen de kritische depositiewaarde #kdw maar in het rapport is geen begin van een idee over hoe dat dan moet.

Terwijl we al best een eindje zijn. Dankzij de forse inspanningen van vele vrijwilligers volgen we in Nederland niet alleen de ‘verplichte soorten’ maar veel meer, waardoor we veel gerichtere uitspraken kunnen doen over natuurkwaliteit.

Perfect is het bij lange na nog niet maar als we willen, kunnen we er al lang mee sturen. Dat het niet gebeurt heeft vermoedelijk te maken met het 'scientisme' dat de sector verlangt alvorens men bereid is onwelgevallig nieuws te accepteren.

Wat echt verwijtbaar is voor een voormalig hoogleraar is dat hij meegaat in goedkope modellenkritiek. Metingen en modellen hebben beide zo hun voor- en nadelen. Grof gezegd weet je bij metingen vrij zeker hoe iets lokaal zit maar zijn die resultaten moeilijk te duiden in context.

Je weet niet hoe het ergens anders is, waar je niet gemeten hebt en je weet dus niet of het een effect is van bijvoorbeeld klimaatopwarming. Daar heb je modellen voor nodig; abstracties op hoger schaalniveau, die wel die context geven maar die lokaal weer niet zo nauwkeurig zijn.

Idealiter gebruik je dus een combinatie van beide; in samenhang. En dat gebeurt dus ook. Rapportages over de vogel- en habitatrichtlijn worden gebaseerd op miljoenen metingen, aangevuld met expert judgement en modelberekeningen.

Opvallend is dat dit expert judgement dan weer gehekeld wordt als vaag. Daar zou je dan natuurlijk met een onderzoeksagenda harde data van kunnen maken maar dat heet dan weer #scientisme.

Het is flauw dat ik dit zeg, maar ik doe het bewust, want er wordt in het rapport geen letter besteed aan hoe je wel met feiten en onderzoek moet omgaan en het lijkt er sterk op dat vooral op vervelende feiten worden afgewimpeld als #scientisme.

De pinguins van #Lindenboom doen het ergste vermoeden. Zijn analyse van natuurkwaliteit in Nederland baseert hij op een studie naar pinguins op een of ander eiland in de stille Zuidzee. Tegelijkertijd roept hij op tot ‘maatwerk’ per gebied. Zo ga je niet met onderzoek om.

Elke serieuze wetenschapper kan je vertellen dat maatwerk voor stikstofgevoelige hoogvenen niet gebaseerd kan worden op onderzoek naar pinguins aan de andere kant van de wereld.

Ergens weet hij dat wel want hij haalt er alleen iets algemeens uit over de relatie tussen windrichting en depositie en voegt toe dat hij ook op Texel en de Veluwe heeft rondgekeken. Precieus dit is wetenschappelijk gezien zwaar onvoldoende.

Op basis van dit soort #Iknuhier observaties kun je geen zinvolle uitspraken over de effecten van #stikstof die immers redelijk onzichtbaar zijn casu quo pas na langere termijn zichtbaar worden in het verdwijnen van soorten of instorten van ecosystemen.

Behalve chemische analyses van bodem en water heb je daar ecologische monitoring van soorten voor nodig. De informatie is overvloedig beschikbaar, die niet gebruiken en ook niet adresseren is gewoon academische luiheid.

De bestuurlijke oplossing – ga werken met een sterrensysteem – is als idee best interessant. Waarom zou je bij de evaluatie alléén kijken naar de juridische verplichtingen, het is aanbevelenswaardig om veel breder te kijken dan juridische verplichtingen.

Maar wat ontbreekt, is een analyse van de vraag waarom we dat niet nu al doen. Behalve over de ‘juridische soorten’ en de kritische depositiewaarde #kdw weten we heel veel over soorten, over natuur over recreatie en over natuurwaardering. Geen woord erover in het rapport.

Je kunt natuurlijk een andere manier van scoren voorstellen omdat je vindt dat die beter is dan de reeds bestaande maar dan moet je onderbouwen waarom de resultaten van de voorgestelde manier van scoren beter zullen worden gebruikt in de beleidsvorming dan de huidige manieren.

Het voorstel van 'hagelslag' in plaats van chocopasta lijkt me weer heel zinvol. Het is ecologisch effectiever om piekbelasters eruit te halen dan om iedereen een beetje te laten doen wat verdwijnt in de grijze deken.

Er staan 14 habitats op omvallen, wat ecologisch funest is maar ook juridisch en bestuurlijk een groot risico - daar moet je nu iets doen en dat red je niet met generieke maatregelen.

Maar de vraag is hoe je die pluimveehouder die in zijn eentje 12% van de uitstoot veroorzaakt, eruit krijgt als je de #kdw de nek om hebt gedraaid en je betoog moet baseren op een sterrensysteem dat voorlopig alleen nog bestaat op de achterkant van een bierviltje?

Daarvoor zullen ze vermoedelijk het lijstje technologische innovaties hebben toegevoegd. Daar kan ik - net als het lijstje zelf - kort over zijn. We weten allemaal dat technologische innovaties duur zijn en de schuldenlast en daarmee de lock-in van de boer vergroten.

Die zal meer moeten produceren om zijn schulden af te betalen. We weten ook dat de technologische innovaties meestal niet doen wat ze beloven en dat rechters daarom steeds kritischer zijn op de inzet ervan.

Hier zijn lopende debatten over en het gaat er niet om of je voor of tegen innovatie bent – dat is onzin – maar om de juiste innovaties en de juiste doelen. Die debatten zullen dus nog wel even duren ook.

Het punt is dat sturen op natuurkwaliteit op gespannen voet staat met het tegengaan van uitstoot of depositie van stikstof. Innovaties kenmerken zich vaak door waterbed effecten: ze reduceren #stikstof maar leggen verbruiken dan weer veel water of energie.

Je kunt er prima voor pleiten natuurlijk maar het staat als oplossing haaks op de werkwijze waarbij je integraal stuurt op brede natuurkwaliteit. Voor brede natuurkwaliteit heb je nu eenmaal geen apparaatje. Het mag, maar het is academisch lui om het dilemma niet te adresseren.

Hoe dit nu op waarde te schatten? Drijft dit nu het kabinet in een hoek? Dat lijkt me niet. Maar dat is ook de kop van de T. De opstellers zelf spreken over ‘kritische kanttekeningen‘ en ‘handreikingen voor oplossingen’. Dat is beter, daar kunnen we mee verder.

De ‘kritische kanttekeningen‘ zijn slecht onderbouwd en niet goed doordacht. Dat is een kwestie van terug naar de tekentafel. De ‘handreikingen voor oplossingen’ zijn interessanter want het #stikstofbeleid en het #natuurbeleid zijn verre van perfect. Ik loop ze even langs:

Er zijn 4 aanbevelingen:
1.Corrigeer RIVM model dat geeft stikstofruimte – niet doen. De opstellers uiten terechte kritiek op de papieren werkelijkheid van waaruit het beleid opereert, ga dat dan niet na zitten doen, dat is dom.

2.Lever maatwerk – altijd doen. Beetje een loze kreet; interessant zou zijn hoe we dat in moeten gaan vullen. Ik ben ervan overtuigd dat boeren en natuurbeschermers er makkelijk uitkomen als je de sectorbelangen op afstand kunt houden.

3.Verander de eiwitsamenstelling in voer voor dier en mens – leuk dat ze ‘mens’ toevoegen. Maar voor het dier werkt het beter om het voer helemaal te schrappen en het te baseren op eiwit van eigen land aangevuld met reststromen. Zei iemand kringlooplandbouw?

4.Nederlandse boeren en kennis zijn keihard nodig om eiwit te produceren – vast. Maar welke boeren, welke kennis en welke eiwitten? Gaan we lekker #scientisme zitten doen of toch maar expert judgement? #hoedan

12 bouwstenen
1.De eerste bouwsteen is gelijk aan de eerste aanbeveling. Wonderlijk, maar nog steeds: niet doen. Dit zijn gepensioneerde don quichotes die een gevecht met windmolens voeren. Stop met die #infowar, ga een serieuze discussie aan.

2. De juridische aanpak is veel te complex en leidt tot ecologische problemen. - Dat is een vaststelling en geen bouwsteen. De bouwsteen heet #basiskwaliteit voor natuur. Zorg ervoor dat je wegstuurt van de minimale juridische verplichtingen en maak je natuurbeleid robuust.

3. Voedselketens slim aanpassen om binnen de planeetgrenzen te komen. - Slim is altijd goed. Maar een bouwsteen vereist een #hoedan. Export van dierlijke eiwitten omlaag lijkt me een no-brainer maar of de T. dan nog staat te juichen weet ik niet.

4. Kies voor een lokale en niet voor een landelijke aanpak. - Natuurlijk. Maar we zijn als land verplichtingen aangegaan dus je moet laten zien hoe lokaal optelt tot een landelijke gunstige staat van instandhouding. Soorten en habitats hebben een eigen idee van wat lokaal is.

Het is belangrijk als je niet vanuit #stikstof maar vanuit #natuurkwaliteit wil redeneren. En dan hoort het doelbereik van de kaderrichtlijn #water en het #klimaatakkoord. Je kunt je aanbevelingen wel integraal maatwerk noemen maar dan moet je ook laten zien hoe.

5. Puntbronnen van stikstof hebben een acuut effect op de nabije omgeving. - Ook dit is geen bouwsteen maar een vaststelling. De bouwsteen is dat je die bronnen moet saneren. #hoedan Je krijgt die kippenboer er niet uit een sterrensysteem of 'innovatie'.

6. Leer van de pinguins. – Tuurlijk. Windrichting is belangrijk bij depositie. Maar we zijn 50 jaar verder. Het lijkt me daarom beter om te leren van onderzoek naar onze habitats en soorten. Bij #OBN is veel te vinden over effecten van natuurherstel. Heel praktisch bij maatwerk.

7. Houd rekening met de complexe chemische en ecologische stikstofcyclus. – No shit. Heel belangrijk. Maar dit is dan weer een advies en de meeste ecologen en beheerders doen dit. Ander advies: overtuig de sector ervan dat ze rekening moeten houden met… etc.

8. Houd lokaal meer rekening met waterhuishouding, inrichting, begrazing en onderhoud - Ook dit is een advies en geen bouwsteen. Misschien bedoelen ze: pas waterhuishouding, inrichting en beheer aan.

Nog steeds een advies maar je voelt de spanning naderen. Om onze integrale doelen te gaan halen is 150.000 hectare extra natuur nodig, ook als je de #kdw negeert en #aerius de deur uit doet. volkskrant.nl/columns-opinie…

9.Nederlandse natuur is door de mens samengesteld en vraagt lokaal om heldere keuzen. – het is eerste is iet waar en het tweede is #jakoekoek. Na voorgaande serie vaagheden nu aanbevelen om helder te zijn…

Maar om die eerste te corrigeren; een DEEL van de Nederlandse natuur is ontstaan door interactie met mensen. Ook de cultuurnatuur van Westhoff is geen bouwpakketje dat je bij de gamma kan halen en ook de nieuwe wildernis is niet iets dat je zomaar kunt 'realiseren.'

Transdisciplinair werken betekent dat je de mensen, hun culturele opvattingen en de verdienmodellen erbij neemt. Een fundamentele voedseltransitie, zoals onder andere ook wordt aanbevolen door #IPBES - niet dit totaal achterhaalde 'met techniek hoeven we niet te krimpen'

11. Kijk naar waar het wel goed gaat met de natuur - weer geen bouwsteen maar een aanbeveling. Omdat de auteurs het zelf verder niet gedaan hebben - op een wandelingetje zo hier en daar na - vul ik hem even voor u in.

Bijna alle watergerelateerde systemen kunnen we goed herstellen, simpelweg omdat watersystemen uitspoelen. Je kunt dan saneren, afdammen en herstellen. Bij bodemgerelateerde systemen krijgen we het echter niet gedaan. Die zijn complexer.

Vandaar ook dat we zoveel problemen hebben met stuifzanden, heide en bossen. We plaggen tot de bodem kapot gaat en gooien uit arren moede stukken natuur van elders als #steenmeel uit een helikopter. Dit leert je dus ook iets over #stikstof…

12.Efficiënter gebruik landbouwgrondstoffen verlaagt uitstoot van NH3 aanzienlijk. – wederom geen bouwsteen maar een vaststelling. Die klopt natuurlijk maar wat het betekent? Dat efficiency een oplossing is? En wanneer wordt dat dan #scientisme? Als we er geen zin meer in hebben?

Dus al met al blijft er maar één aanbeveling echt overeind. Kijk breder dan alleen #stikstof en dat is een uitstekend idee. Maar voor hoe dat dan moet en wat dat dan betekent zou ik toch de echte experts raadplegen en deze mensen laten genieten van hun welverdiende pensioen.