Thread by @ArbiterOfTweets

Hoe ontdek je welke informatie op sociale media betrouwbaar is? Hoe beslis je of je iets deelt? Hoe vermijd je dat je desinformatie helpt verspreiden?

Wel, er bestaat een eenvoudige methode. Ter illustratie gaan we die toepassen op een recente retweet van @GeertNoels.

1/

@GeertNoels Op infodemic.blog bespreekt de Amerikaanse onderzoeker Mike Caulfield op een laagdrempelige manier enkele skills waarmee iedereen zijn mediawijsheid kan verhogen.

Het principe noemt hij ‘SIFT’:
- Stop
- Investigate Source
- Find Better Coverage
- Trace Original

2/

@GeertNoels De eerste tip is veruit de belangrijkste: even stoppen en nadenken.

Desinformatie en hoaxes bevatten meestal heftige beelden en emotionele termen, bedoeld om verontwaardiging uit te lokken, en het publiek aan te zetten om die verontwaardiging te delen.

3/

@GeertNoels Voor onze casus klopt dat alvast: we zien enkele jongeren, gehandboeid en aan elkaar vastgebonden. Het bijschrift beweert dat ze ervan verdacht worden besmet te zijn en daarom worden weggeleid ‘like prisoners’. De uitsmijter luidt: #CommunismKills.

4/

https://twitter.com/steve_hanke/status/1230662244255567874

@GeertNoels Choquerend verhaal, maar… de beelden zijn niet gedateerd, er wordt ook geen locatie opgegeven, noch een concrete bronverwijzing. Kunnen we deze informatie vertrouwen?

We zijn al gestopt, en Caulfield raadt aan om als tweede stap de “sharing source” te onderzoeken.

5/

@GeertNoels Dat kost geen moeite en kan zonder één muisklik, gewoon even ‘hoveren’ boven de Twitter-handle.

Op het eerste zicht lijkt dit voor onze casus OK: de bron is een professor met 175.000 Twitter-volgers en een ‘blauw vinkje’ dat zijn identiteit bevestigt.

6/

@GeertNoels Maar, benadrukt Caulfield, het is niet omdat een Twitteraar ‘verified’ is of veel volgers heeft, dat hij/zij ook de nodige expertise bezit in het veld waarover de specifieke tweet handelt.

Omgekeerd kunnen ook onbekende, niet-geverifieerde bronnen tóch correcte info delen.

7/

@GeertNoels In het bijzonder bij ernstige claims – “Deze zieke Chinese burgers worden als gevangenen op straat geparadeerd!” – is daarom een derde stap nodig: een ‘cross-check’ bij andere bronnen, waarvan we weten dat ze 100% betrouwbaar zijn.

8/

@GeertNoels Dat betekent gewoon enkele kernwoorden googelen en zien of je het verhaal elders terugvindt. (Voeg ook zeker eens ‘fact-check’ toe aan je zoekopdracht: geregeld kom je dan kant-en-klare analyses tegen die het waarheidsgehalte toetsen.)

Vind je een betere bron? Deel die dan!

9/

@GeertNoels Voor onze casus duiken hier problemen op: we vinden geen andere, betrouwbare bronnen. De Britse tabloid Daily Express schrijft een stukje over de video en verwijst naar quarantainemaatregelen, maar geeft geen uitsluitsel over wat er te zien is.

10/

express.co.uk/news/world/124…

@GeertNoels VICE News vermeldt de video dan weer binnen een overzicht van enkele filmpjes waarop Chinese burgers publiekelijk gestraft zouden worden omdat ze geen masker droegen - niet omdat ze besmet zouden zijn.

Tegenstrijdige info dus.

11/

vice.com/en_us/article/…

@GeertNoels In dergelijke gevallen is het tijd voor stap 4: een klein detective-onderzoekje naar de oorspronkelijke context van de video.

We zien in zijn tweet dat Hanke de video haalde bij 'IntyMedia', een nieuwsplatform onderhouden door tegenstanders van het huidige regime in China.

12/

@GeertNoels Die bron is op zich geen probleem: de officiële Chinese staatsmedia zijn doordesemd van censuur en propaganda, en hebben over de corona-crisis in het verleden al foute beelden gedeeld. Soms kan je niet anders dan terugvallen op info gedeeld door dissidente stemmen.

13/

@GeertNoels Maar opvallend is dat IntyMedia, dat normaal bijna exclusief in het Chinees tweet, bij deze video uitzonderlijk voor een Engelstalige caption koos.

Daarin staat geen contextuele informatie, maar wel een opmerking over ‘slaves’ en de verkeerd gespelde hashtag ‘coronavirius’.

14/

@GeertNoels De overige shares van deze beelden op Twitter komen bijna exclusief van clickbaity nieuwsaggregators, of van Chinese dissidenten, die er telkens een eigen spin aan geven.

15/

@GeertNoels Opvallend vaak, trouwens, worden daarbij emotionele of verontwaardigde bewoordingen gebruikt - een aspect waar we in het begin al op onze hoede voor waren.

16/

@GeertNoels Wanneer we de vroegste versie van de video terugvinden, helpt ons dat niet verder: het Chinese bijschrift bevat ook hier geen context, maar vermeldt enkel dat de vastgebonden mensen geen maskers dragen. (Auteur maakt een woordgrapje over “touw” dat moeilijk te vertalen is.)

17/

@GeertNoels Zijn de mensen in de bewuste video verdachte corona-gevallen? Gaat het om gedwongen quarantaine? Public shaming wegens geen mondmasker? Of iets totaal anders, maar droegen ze geen masker tijdens de arrestatie? Totaal onduidelijk.

Zou ik een dergelijke video dus delen? Nee.

18/

@GeertNoels Want over het coronavirus wordt momenteel een enórme hoeveelheid foutieve informatie verspreid, vanuit verschillende motieven: als propaganda pro of contra het Chinese regime, om mensen schrik aan te jagen (en hen dan remedies te proberen verkopen), of gewoon voor de clicks.

19/

@GeertNoels Factcheckers kunnen die stroom amper bolwerken, en de aard van de informatie - vaak videomateriaal zonder enige context of met moeilijk te verifiëren labels - maakt het werk extra ingewikkeld.

20/

poynter.org/fact-checking/…

@GeertNoels Conclusie in deze corona-tijden?

👉 Was zeker je handen, maar zorg ook voor hygiëne in je consumptie en verspreiding van informatie.

En wees gerust: door te vermijden dat we onbevestigde geruchten verspreiden, komt de vrijheid van meningsuiting heus niet in het gedrang.

slot/

@GeertNoels P.S. De boodschap was hier trouwens niet "haha die Geert". Noels handelde vast uit vertrouwen in Hanke, en de tweet was geen bewezen hoax (wegens amper verifieerbaar).

De boodschap is dat niemand zomaar 'immuun' is. Veel of weinig volgers, blauw vinkje of niet: toch maar SIFTen.