Thread by @AdityaGund

'एक निर्णय' ज्याने डाबर साम्राज्य घडवले... 
या साम्राज्याची सुरुवात १८८४ मध्ये डॉ. एस के बर्मन यांनी केली. एसकेंनी कॉलरा आणि मलेरियावर कलकत्ता येथे घरच्या घरीच औषध बनवायला सुरुवात केली. ते औषध गुणकारी ठरल्याने त्याची लोकप्रियता वाढत गेली.

#म #मराठी #Dabur

मग त्यांनी बंगालमधल्या वेगवेगळ्या गावांमध्ये आपले औषध विकायला सुरुवात केली. त्यावेळी लोक त्यांना 'डाक्टर बर्मन' म्हणत. या डाक्टर शब्दातला 'डा' आणि बर्मन मधला 'बर' एकत्र येऊन 'डाबर' असे कंपनीचे नाव झाले.

#म #मराठी #Dabur

पुढे त्यांचा मुलगा सी एल बर्मन यांनी कंपनीचे स्वतःचे आर अँड डी युनिट आणि दोन मॅन्युफॅक्चरिंग प्लॅन्ट सुरु केले.पुढे १९३० आणि १९४० मध्ये सी एल यांची मुले पुरन आणि रतन हे व्यवसायात उतरले.एकाने मॅन्युफॅक्चरिंगची जबाबदारी घेतली आणि दुसऱ्याने सेल्स, डिस्ट्रिब्युशन आणि फायनान्सची.

#म

त्यावेळी सगळे बर्मन कुटूंबीय आपल्या कोलकत्यातील 'डाबर हाऊस' या वडिलोपार्जित घरातच रहात असत. प्रत्येक कुटूंबासाठी वेगळी खोली असली तरी या संपूर्ण कुटूंबासाठी एकच डायनिंग हॉल होता. कुटूंबातील एखादा मुलगा कळत्या वयाचा झाला,

#म #मराठी #Dabur

त्याचे योग्य शिक्षण झाले की त्याला व्यवसायात जबाबदारी दिली जाई. त्यासाठी त्याचे रीतसर मेंटरींग केले जाई. अर्थात ते कुटूंबातील सदस्यांकडूनच होत असे.

जसा व्यवसाय वाढत गेला तसे बर्मन्सला बाहेरच्या देशात जाऊन शिक्षण घेण्याची गरज वाटू लागली.

#म #मराठी #Dabur

चौथ्या पिढीतल्या विवेक यांनी तो १९६० मध्ये सर्वप्रथम तो मान मिळवला. त्यांनी युनिव्हर्सिटी ऑफ मायामीमधून बिझनेसची डिग्री घेतली. नंतर त्यांच्या तीन चुलत भावांनी एमआयटी, युनिव्हर्सिटी ऑफ कॅलिफोर्निया बर्कली आणि फिलाडेल्फिया कॉलेज ऑफ फार्मसी इथून शिक्षण घेतले.

#म #मराठी #Dabur

डाबरचे अनोखे मार्केटिंग विवेक अमेरिकेतून परतल्यावर त्यांनी डाबरच्या मार्केटिंगवर जास्त लक्ष द्यायला सुरुवात केली. सुरुवातीला रेडिओ आणि नंतर जेव्हा टीव्ही आले तेव्हा टीव्हीवर त्यांनी कंपनीच्या जाहिराती सुरु केल्या.

#म #मराठी #Dabur

बॉलिवूडमधील तेव्हाच्या प्रसिद्ध चेहऱ्यांना त्यांनी आपल्या हर्बल प्रॉडक्टस आणि टॉनिक्सच्या जाहिराती करण्यासाठी पाचारण केले.

त्यावेळी गावोगावच्या यात्रांमध्ये डाबरचा स्टॉल लागत असे. या स्टॉलवर अधिकाधिक ग्राहकांनी यावे यासाठी विवेक यांनी एक नामी शक्कल लढवली.

#म #मराठी #Dabur

एका छोट्या विमानाच्या खालच्या बाजूला डाबर हा शब्द त्यांनी रंगवून घेतला. ज्या गावची यात्रा असेल तिथे यात्रेच्या दिवशी डाबरचे हे विमान आकाशात घिरट्या घालत असे. त्याचवेळी विमानातून डाबरच्या प्रॉडक्ट्सबद्दल माहिती देणारी पत्रके खाली टाकली जात.

#म #मराठी #Dabur

लोकांना विमानाचे भलतेच अप्रूप असे.साहजिकच ते विमानातून पडणारी पत्रके गोळा करत. त्यानंतर डाबरच्या स्टॉलवर ह्या लोकांची गर्दी होऊन त्याचा विक्रीवर सकारात्मक परिणाम होत असे. विवेक यांनी याहीपुढे जाऊन काही गावांमधून अगदी हत्तीवर डाबर प्रॉडक्टसच्या जाहिराती
#म #मराठी #Dabur

असलेल्या झुली टाकून मार्केटिंग केले.

पुढे बर्मन कुटुंबातीलच आनंद यांनी युनिव्हर्सिटी ऑफ कॅन्ससमधून फार्मसीमधली पीएचडी मिळवली आणि १९८० मध्ये कंपनीच्या फार्मास्युटिकल डिव्हिजनची सुरूवात केली. त्यांचाच चुलत भाऊ अमित बर्मन याने कंपनीची पॅकेज्ड फ्रुट ज्यूस डिव्हिजन सुरु केली.
#म

त्याला 'रियल' हे ब्रॅंडनेम देण्यात आले.आज रियलचा पसारा पाहता त्यावर एक वेगळं आर्टिकल लिहावे लागेल.पुढे १९९४ मध्ये डाबरने आपला आयपीओ आणला आणि कंपनी पब्लिक झाली. सगळं काही सुरळीत सुरु होतं असं वरवर तरी वाटत होतं.पण कंपनी कुठेतरी कमी पडत होती.ते बर्मन्सलादेखील लक्षात येत होतं.
#म

साल - १९९८त्या वर्षात कंपनीने २०९ मिलियन डॉलर्सचा रेव्हेन्यू कमावला होता. त्याआधी चार वर्षे १९९४ मध्ये कंपनीचा आयपीओ आला होता. आयपीओ आल्यानंतर चार वर्षे झाली तरी कंपनीची मार्केट व्हॅल्यू फक्त १७९ मिलियन डॉलर्स एवढीच होती. आजतागायत कंपनीचा कारभार
#म #मराठी #Dabur

कंपनीचे मालक बर्मन कुटुंबीय हाकत होते. आता काय केले पाहिजे? या प्रश्नाचे उत्तर शोधण्यासाठी डाबरने मॅकेंझी या जगप्रसिद्ध कन्सल्टिंग फर्मला हायर केले. मॅकेंझीच्या विश्लेषकांनी बर्मन्सना एकच प्रश्न विचारला.
#म #मराठी #Dabur

'तुमचे आडनाव बर्मन आहे म्हणून तुम्ही कंपनीचा कारभार चालवण्यासाठी पात्र ठरता का?'

या एका प्रश्नाने डाबरच्या कंपनी मॅनेजमेंटच्या डोक्यात प्रकाश पडला. तोपर्यंत बर्मन घराण्यातील चौथ्या आणि पाचव्या पिढीतील मिळून ८ जण डाबरमध्ये विविध पदांवर काम करत होते.
#म #मराठी #Dabur

या आठही जणांनी ताबडतोब आपल्या पदाचा राजीनामा दिला. विचार करा, स्वतःच्या कंपनीत स्वतःच राजीनामा देऊन बाहेर पडणे किती अवघड ठरले असेल? पण बर्मन्सने तो कठोर निर्णय घेतला. कारण त्यांना कंपनीच्या भविष्याची चिंता होती.
#म #मराठी #Dabur

कारण जसेजसे कुटुंबातील सदस्य सज्ञान होत होते तसे त्या प्रत्येकाला कंपनीत नोकरी देणे अवघड होत चालले होते. यातून निर्माण होऊ शकणारा गोंधळ, कुटुंबकलह वेगळाच. बरं या कुटूंबासदस्यांना नोकरीवरून काढूनही कसे टाकणार? त्यांचा परफॉर्मन्स वाईट असला तरी ते करणे शक्य नव्हते.
#म #मराठी #Dabur

म्हणून डाबर आता प्रोफेशनल मॅनेजर्स चालवतील आणि बर्मन कुटुंबातील कोणताही सदस्य कंपनीच्या कुठल्याही पदावर असणार नाही असा निर्णय घेण्यात आला.

बर्मन्सने काय केलं?आपापल्या पदांवरून राजीनामा दिल्यानंतर बर्मन्सने आपली एक फॅमिली कौन्सिल बनवली.
#म #मराठी #Dabur

आजही दर तिमाहीत डाबरचे रिझल्ट जाहीर झाले की ह्या कौन्सिलची मिटिंग होते. आता सध्या जे बर्मन्स डाबरच्या बोर्डावर आहेत ते इतरांना सगळी माहिती देतात. बर्मन्सपैकी काही जणांचे स्वतःचे बिझनेससुद्धा आहेत. कुटूंबातील एखाद्या सदस्यांच्या बिझनेसमध्ये दुसरा सदस्य पैसे लावू इच्छित असेल
#म

तर तीही चर्चा याच मिटिंगमध्ये होते. या फॅमिली कौन्सिलवर सध्या एकूण १० सीट्स आहेत. बर्मन फॅमिलीच्या चौथ्या, पाचव्या आणि सहाव्या पिढीचे सदस्य या कौन्सिलवर आहेत. एक विशेष बाब म्हणजे या फॅमिली कौन्सिलमध्ये बर्मन घराण्यातील एकाही स्त्रीचा समावेश नाही.
#म #मराठी #Dabur

स्त्रियांना या कौन्सिलमध्ये समाविष्ट कारण्याबात चर्चा सुरु होती. मात्र सध्यातरी त्याबाबत काही निर्णय घेतलेला दिसत नाही. कंपनीच्या कार्पोरेट हेडक्वार्टरपासून दूर फॅमिली कौन्सिलचे ऑफिस आहे. बर्मन्सने आणखी एक महत्वाचा निर्णय घेतला. तो म्हणजे मिळालेला नफा डिव्हीडंडच्या
#म #Dabur

स्वरूपात वाटायचा आणि ज्या प्रोफेशनल मॅनेजर्सना कंपनीने नोकरी दिली त्यांना स्टॉक्सच्या स्वरूपात इन्सेन्टिव्ह द्यायचा.

हे सगळं सुरळीत पार पाडण्यासाठी अर्थातच काही काळ जावा लागला. आज २३ वर्षांनंतर डाबरची वाटचाल पाहिली तर आश्चर्य वाटायला नको. #म #मराठी #Dabur

आज कंपनीची मार्केट व्हॅल्यू जवळपास १ लाख कोटी रुपये एवढी आहे. कंपनीचा महसूल ९५०० कोटींच्या घरात आहे. अर्थात हे साम्राज्य उभे करायला तब्बल १३७ वर्षांचा कालावधी जावा लागला हेही विसरून चालणार नाही.
#म #मराठी #Dabur

आजकाल एक दोन महिन्यात स्टॉक मार्केटमधील गुंतवणूक दुप्पट व्हावी या इच्छेने पैसे लावणाऱ्या नवगुंतवणूकदारांनी डाबरचा प्रवास नक्की लक्षात घ्यावा.
#म #मराठी #Dabur