Thread by @ProfDemirtas

1) Sosyal medyayı sizlere bir finansal okur yazarlık ve ana finans kuramlarını anlatmak için kullanıyorum bazen biliyorsunuz. Bugün Türkiye ile ilgili beklentileri anlayabileceğiniz bir method öğreteceğim size. Her zamanki gibi Lise mezununun anlayabileceği seviyeye ineceğim.

2) En sonda Türkiye ile ilgili anlatacağım şeyi anlamanız için önce 3 tane şeyi size öğretmem lazım. A) Exchange Traded Fund, B) Put Opsiyonu ve C) Call Opsiyonu.

3) Exchange Traded Fund’lara biz ETF diyoruz. Bunlar borsada işlem görebilen fonlar. Yönetimleri her türlü yatırım yapılabilir varlıktan bir ETF yaratabilirler. Örneğin değerli madenlere yatırım yapan (Altın, Paladyum, Gümüş vs) bir fon olabilir.

4) Örneğin Güney Afrika’daki hisse senetlerine yatırım yapan bir ETF olabilir. Örneğin Gelişmekte olan hisse senetlerine yatırım yapan bir ETF olabilir. Çoğunlukla bir ETF neye yatırım yaparsa o yatırım yaptığı araçlardaki ağırlıkları pek değiştirmez.

5) Mesela bir değerli maden ETF’si %20 Altın, %32 Paladyum, %8 Gümüş, 10% Platin ve %30 Rhodium gibi bir dağılıma yatırım yaptıysa bu değişmez… ve siz BORSADA işlem gören bu ETF’ye 100 Dolar yatırım yaparsanız paranız bu oranlar ile bu madenlere gitmiş gibi olur.

6) İşte Türkiye’deki hisse senetlerine yatırım yapan bir ETF var Dünya’da onun da sembolu TUR. Bu fon Mart 2008’de yaratıldı. Türkiye’deki 50 şirkete yatırım yapıyor. Hatta size yatırım ağırlıklarını vereyim:

7) Bu bize yatırım yapan fon, merkezi San Francisco’da olan bir şirket tarafından yaratıldı. Eğer yabancı bir yatırımcı Türkiye’ye yatırım yapmak isterse gidip Amerikan borsasından bu Türk ETF’sini yani TUR’u alabilir.

8) Peki bu TUR niye önemli? Önemli çünkü bu fonda olan fiyat hareketleri bize Türkiye hakkında fikir verir. Tabi bu fikir öyle PAT diye TUR’un fiyatına bakarak gözükmez çok daha derinlere bakmak gerekir. İşte o fikri elde etmek için size İKİ şey daha öğretmem lazım:

9) Basit bir yatırımcı direk gider Hisse veya bono alır. Biz böyle yatırımlara BİRİNCİL (Primary) yatırımlar deriz. Bir de İKİNCİL (Secondary) yatırımlar vardır. İşte Türev Ürünleri bu İkincil yatırımlara girer. Bir çok Türev ürünü vardır.Ama en yaygınlarından biri OPSİYONLARDIR

10) İki tip ana Opsiyon vardır. PUT Opsiyonu (Satım Opsiyonu) ve CALL Opsiyonu (Alım Opsiyonu). Nedir bu opsiyonlar ? Ne işe yararlar ? ve konumuzla ilgisi ne? Özgür bunları neden anlatıyor?

11) Diyelim ki bir hisse senedi var ve fiyatı 10 Dolar olsun. Siz bu hissenin fiyatının artacağını düşünüyorsanız eğer o zaman önünüzde iki alternatif var. A) Gidip hisseyi 10 Dolardan alırsınız. B) Gidip hissenin CALL Opsiyonunu alırsınız.

12) Hisseyi gidip 10 Dolardan almak hepinizin yaptığı ve yapabileceği bir şey. Ama konu hakkında hissenin artacağı hakkında daha fazla bilgisi ve yetkinliği olan biri gidip Hissenin 12 Dolar STRİKE fiyatlı CALL opsiyonunu alır.

13) Bu ne demektir? Bu STRİKE fiyatı o opsiyonun size hisseyi alma hakkını verdiği Fiyattır. Yani 12 Dolar STRİKE fiyatlı CALL Opsiyonunu satın alırsanız o hisseyi 12 Dolardan belli Bir vadede alma hakkını almışsınız demektir.

14) Diyeceksiniz ki, Hocam hisse şu anda 10 Dolar ben ne diye ileride 12 Dolardan alma hakkını alayım? Bir de bu hakkı almak için üstüne para vereyim ? İşte bunu yapma nedeniniz 12 Doların da üstüne çıkacağını düşünmeniz olabilir.

15) Şimdi diyelim ki bu CALL opsiyonu piyasada 1.5 Dolardan satılıyor. Siz 1.5 Doları verdiniz ve Hisseyi vadede 12 den alma hakkını aldınız. Ve hisse 20 Dolara çıktı. İşte sizin 12 Dolardan alma hakkınız artık 8 dolar.. Yani 1.5 Dolarınız size 8 Dolar oldu %433 KAR !!!

16) Halbuki Call yerine Hissenin kendisini alsaydınız 10 Dolardan 20 Dolara sadece %100 karınız olacaktı. Demekki Bir şeyin kesin artacağına inananlar ve Analizleri ve Zekaları daha üstün olanlar, Hissenin kendisindense CALL opsiyonuna yönelecekler.

17) Aynı şekilde eğer 10 Dolarlık hissenin 2-3 Dolara düşeceğini, bekliyorsanız, o zaman bu hisseyi açığa satarsınız (Bu Short olayını size daha önce anlatmıştım) Ya da daha da iyisi, hissenin PUT Opsiyonunu alırsınız.

18) Peki o zaman buradan ne öğrendik? Eğer Bir şeyin yükseleceğini düşünüyorsa piyasa, o zaman o yatırımın CALL Opsiyonlarına yüklenir herkes ve CALL opsiyonlar PAHALI olur. Eğer o yatırımın düşeceğini düşünüyorlarsa o zamanda PUT opsiyonuna yüklenir herkes ve PUTlar pahalı olur

19) Bu konu Akademide de önemlidir ve işlenmiştir. Hatta benim de konu hakkında Dünya'daki Önemli Prestijli dergilerden birinde Akademik yayınım var: tandfonline.com/doi/abs/10.108…

20) Şimdi Hazırız: ETF ne demektir onu öğrendik. Türkiye’ye yatırım yapan TUR adlı ETF’yi öğrendik. CALL opsiyonu öğrendik ve PUT opsiyonu öğrendik.

21) Şimdi size az önce piyasalardan kendi çektiğim TUR için datayı göstereyim. Gördüğünüz gibi 24 Dolar 39 Cent’den işlem görüyor. Bugün TL nin de değer kaybetmesi ile %2.32 Aşağıda

22) Peki bu TUR denen şeyin Opsiyonları var mı? Elbette var. Şimdi size OCAK 2020 Vadeli Opsiyon Kontra datasını gösteriyorum.Bakın tam ortada STRIKE PRİCE denen bir şey var o hangi fiyattan alım ve satım opsiyonu alacağınızı gösteriyor.

23) Şimdi bu grafikten sadece bir satır alacağım. Bu satır TUR’u 23 Dolardan alma ve Satma hakkını gösteriyor. SOL taraf CALL opsiyon için. Sağ taraf PUT için. Tam şu anda TUR’u Ocak 2020 tarihinde 23 Dolardan alma hakkı (CALL opsiyon) 3.30 Dolar (3 Dolar 30 cent)’a satılıyor.

24) Aynı şekilde TUR’u 23 Dolardan Ocak 2020 tarihinde satma hakkı 1.58 dolardan satılıyor.

25) Tamamdır. Şimdi Geldik sona! Bu TUR Türkiye’ye yatırım yaptığına göre. Eğer TUR’un PUT opsiyonları CALL opsiyonlarından göreceli olarak daha pahalı ise o zaman yatırımcılar bu ETF’in ileride düşeceğine oynuyorlar demektir!

26) Bloomberg’de işte TAM böyle bir analiz yapmış ve aşağıdaki grafik çıkmış. Bu grafikten göreceğiniz üzere PUT opsiyonalarının CALL opsiyonlarına göre fiyatı artıyor. Yani Piyasa düşüşe oynuyor: Hepinize sevgiler ve iyi geceler...