Thread by @ArkadiuszLegiec

Protesty w Kazachstanie – Aktualizacja

W Kazachstanie trwają najpoważniejsze w historii tego państwa protesty antyrządowe:
- protesty rozlały się po całym kraju i osiągnęły niespotykaną nigdy dotąd skalę i przebieg

THREAD 1/29

https://twitter.com/ArkadiuszLegiec/status/1478636277637562373

- protesty mają charakter rozdrobniony, spontaniczny

– brak inicjatora, trudno wypatrywać jakiegoś lidera*

*trudno, aby taki lider polityczny się pojawił, jeśli przez 30 lat autorytarnych rządów władze zadbały, aby opozycja znalazła się w więzieniu, lub poza krajem;

2/29

-protestujący odnieśli sukcesy, jakich trudno było oczekiwać: zajęcie budynków administracji lokalnej w różnych częściach kraju, zajęcie lotniska czy rezydencji prezydenta w Ałmatach, ale przede wszystkim –byli w stanie efektywnie stawić opór siłom bezpieczeństwa i wojsku

3/29

Reakcja władz:
- stan wyjątkowy obowiązuje obecnie na całym terytorium państwa (wprowadzany był stopniowo, wraz z rozlewaniem się protestów);

4/29

- władze, na czele z prezydentem Tokajewem, po niepowodzeniu „miękkiej taktyki ustępstw”, zdecydowały o przyjęciu „twardej taktyki” przeciwdziałania protestom

5/29

- struktury siłowe – policja (w tym oddziały specjalne i prewencji), wojsko i siły specjalne 5 stycznia rozpoczęły działania przygotowawcze, a następnie w godzinach wieczornych – rozpoczęły działania ofensywne przeciwko protestujących, z użyciem amunicji śmiertelnej

6/29

- dotychczas wiadomo o co najmniej kilkudziesięciu ofiarach, jednak należy spodziewać się zdecydowanie wyższych liczb;
- taktyka twardych działań przynosi władzom efekty – w coraz większym stopniu protestujących udaje się spacyfikować i wypchnąć z zajmowanych pozycji;

7/29

O determinacji władz świadczy wczorajsze orędzie prezydenta Tokajewa, który m,in,:
-zapowiedział, iż nie wyjedzie z Kazachstanu, ani ze stolicy;
-nazwał protestujących terrorystami;
-zasugerował, że protesty są inspirowane zza granicy
-zwrócił się o wsparcie do OUBZ

8/29

Krótko po prośbie Tokajewa, pełniący funkcję przewodniczącego organizacji– premier Armenii Nikol Paszynian - przeprowadził konsultację z państwami członkowskimi. W ich efekcie OUBZ zdecydowało o wysłaniu sił pokojowych do Kazachstanu (w ramach sił szybkiego reagowania OUBZ)

9/29

Trzon operacji będą stanowiły najprawdopodobniej siły rosyjskie, jednak oprócz nich w operacji wezmą również udział żołnierze białoruscy, ormiańscy i tadżyccy. Rozstrzyga się wciąż kwestia udziału Kirgizów. Skala i mandat operacji nie zostały dotychczas ogłoszone.

10/29

Należy się jednak spodziewać, że ich zadaniem będzie ochrona infr. krytycznej (w tym rosyjskie instalacje wojskowe i kosmiczne na teryt. Kazachstanu), administracji publicznej oraz zapewnienie wsparcia dla kazachskich struktur siłowych w przywróceniu porządku publicznego

11/29

Zaproszenie OUBZ to otworzenie kryzysu o charakterze wewnętrznym na wpływy zewnętrzne, przede wszystkich Rosji, która kontroluje OUBZ:
- decyzja Rosji o operacji pokojowej OUBZ w Kazachstanie została poprzedzona wcześniejszymi wypowiedziami…

12/29

…rzecznika Kremla D. Pieskowa, który podkreślał, że Kazachstan nie potrzebuje niczyjej pomocy, aby poradzić sobie z protestami; skoro więc Kazachstan jednak o taką pomoc poprosił, a Rosji jej udzieliła, na pewno nie stało się to bez żadnych warunków wstępnych;

13/29

Do takich warunków prawdopodobnie mogą należeć:
- możliwe zwiększenie rosyjskiej obecności wojskowej w Kazachstanie w przyszłości;
- zgoda na pogłębienie integracji w Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej na zasadach Rosji (czemu Kazachstan był dotychczas niechętny)

14/29

- możliwość zabezpieczenia przez Rosję „Swoich” – a więc zasobów osobowych w Kazachstanie, które mogłyby być w obecnej sytuacji zagrożone (do tego wrócę jeszcze niżej, ale myślę o rodzinie Nazarbajewów);

15/29

Obecna sytuacja rodzi dla Rosji jeszcze inne korzyści – stanowi potencjalny instrument do zawężenia pola manewru w polityce zagranicznej Kazachstanu i większego podporządkowania sobie tego państwa, a więc zrobienie tego, czemu starał się przeciwdziałać N. Nazarbajew

16/29

Sytuacja w Kazachstanie rodzi jednak dla Rosji określone wyzwania:
- ryzyko destabilizacji Kazachstanu, to ryzyko destabilizacji całej Azji Centralnej, co w kontekście m.in. sytuacji w Afganistanie tworzy bardzo niekorzystną dla Rosji sytuację w regionie

17/29

- protesty jako próba zmiany, obalenia czy nawet czynnik powodujący korektę składu/charakteru władzy, to czynnik niebezpieczny i nielubiany przez Rosję, szczególnie w swoim sąsiedztwie;

18/29

- protesty obalają również wizerunek „nazarbajewowskiej sukcesji”, stanowiący inspirację dla niektórych rozwiązań konstytucyjnych i politycznych wdrażanych przez Putina w Rosji, czy Łukaszenkę na Białorusi;

19/29

- to także zły moment na konieczność reakcji Rosji na wyd. w Kazachstanie, jeśli przyjmiemy, że miała przeprowadzić działania większej skali na Ukrainie; rozciągnięcie teatru działań operacyjnych to dla Rosji wyzwanie (nie mówiąc o innych kryzysach w sąsiedztwie Rosji);

20/29

Ostatni aspekt, jaki ujawnił się w ciągu ostatnich 48 godzin, dotyczy relacji Tokajew-Nazarbajew; przyznaję – sam jeszcze wczoraj bardziej byłem przekonany do wariantu, w którym Tokajew jest wciąż politykiem szanującym podległość wobec Nazarbajewa;

21/29

W takim scenariuszu przejęcie funkcji przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa przez Tokajewa od Nazarbajewa, który miał sprawować tę funkcję dożywotnio i dzięki niej kontrolować Tokajewa, byłoby uzasadnione przygotowaniem na krwawą rozprawę z protestami i chęcią…

22/29

wizerunkowego odsunięcia od niej Elbasego; w tym samym celu Tokajew miałby również nie wspominać w ogóle o Nazarbajewie podczas swojego orędzia, biorąc w ten sposób pełną odpowiedzialność na siebie; ta opcja wciąż nie jest niemożliwa, jednak stała się mniej prawdopodobna;

23/29

Bardziej prawdopodobna stała się za to wersja, w której protesty stały się dla Tokajewa dźwignią do przejęcia władzy w państwie i pozbycia się Nazarbajewa, czyli taki „przewrót pałacowy”; w przyszłości, zrzucenie wszystkich win na Nazarbajewa i otwarcie nowego rozdziału…

24/29

…w polityce wenętrznej (przeformułowanie systemu powiązań klanowych i biznesowych; odsunięcie elit nazarbajewowskich) dałoby Tokajewowi możliwość realnego skonsolidowania władzy;

25/29

Uwiarygodnieniem tego scenariusza mogą być wczorajsze decyzję kadrowe Tokajewa – i nie tyle chodzi mi o powołanie nowego rządu czy zmiany w sektorze energetycznym (Kazmunaygaz, Kazakhgaz), ile w Państwowym Komitecie Bezpieczeństwa;

26/29

Szefem kazachskich służb przestał być Karim Massimow – długoletni współpracownik, jeden z najbliższych ludzi Nazarbajewa (nie wiadomo, gdzie obecnie obaj przebywają); zastąpił go bliski Tokajewowi, były szef Państwowej Służby Ochrony – Ermek Sagimbajew;

27/29

To właśnie Państwowa Służba Ochrony ma być zbrojnym ramieniem przewrotu realizowanego przez Tokajewa;
Ostatnim czynnikiem przemawiającym za wersją „przewrotu pałacowego” jest ucieczka i wywóz majątków przez kilku kazachskich oligarchów, z otoczenia Nazarbajewa;

28/29

W tym negatywnym dla Nazarbajewa scenariuszu, wciąż ma on argumenty po swojej stronie:
- wciąż pozostaje Elbasym, co daje mu szereg prerogatyw i gwarancji;
- wciąż ma sojuszników, którzy będą w stanie się o niego upomnieć – Rosja, w myśl zasady „swoich nie brosajem”
29/29 END