Thread by @LennertGoemans

Dit signaal lees ik heel vaak terug. De RCR is een "doordrukmiddel". Tegelijkertijd zie je vaak pleidooien dat het rijk windparken zou moeten ontwikkelen zoals we snelwegen ontwikkelen. You know what? Praktisch zelfde juridische instrument. Tijd voor een draadje /1

https://twitter.com/marcelcrok/status/1120961496471810053

Snelwegen vallen nu nog onder de Tracéwet waarbij een Tracébesluit dient te worden vastgesteld. Zo'n Tracébesluit heeft doorwerking naar bestemmingsplanniveau; het nationaal belang van mobiliteit kan dus voor gaan op lokaal belang van bijvoorbeeld open landschap /2

In juridische zin zijn RCR en Tracébesluit vergelijkbaar. Beiden geven ze het Rijk de mogelijkheid een gemeente te "overrulen". Bij beiden worden vergunningsprocedures gecoördineerd (één bundel vergunningen, één inspraakloket), bij beiden beroep in één instantie RvS /3

Het is niet voor niks dat traceprocedure en RCR procedure in #omgevingswet samen gaan in één nieuwe projectprocedure: het projectbesluit. Is vrijwel identiek met RCR / inpassingsplan met dit verschil dat projectbesluit het gemeentelijk omgevingsplan rechtstreeks wijzigt /4

Toch wordt vaak de Crisis- en Herstelwet aangehaald als voorbeeld dat gemeenten en bevolking buiten spel zijn gezet. Het klopt dat de Chw beroepsrecht voor gemeenten heeft geschrapt (was al zo voor Tracewet, vandaar). /5

Het aanwijzen rijksbevoegdheid bij windparken zat echter niet in Chw maar in een wijziging van E-wet en Gaswet (wetsvoorstel uit 2008). En was gebaseerd op uitgebreide verkenning van doorlooptijden van elektriciteits- en mijnbouwprojecten die te lang en ondoorzichtig waren/6

RCR en PCR zijn al helemaal hetzelfde instrument. Ook de provincies hebben de wettelijke mogelijkheid om gemeentelijke autonomie te overrulen indien zij in ogen van betreffende provincie handelen in strijd met provinciale belangen /7

Hoe komt het dan toch dat RCR vaak zo negatief in het nieuws is? Dit komt niet door de (juridische) kenmerken van het instrument, maar door de wijze waarop het wordt ingezet. /8

Een juiste manier om RCR in te zetten is als juridisch sluitstuk van een open en transparant bestuurlijk proces in de regio waarin betrokken invloed hebben kunnen uitoefenen op de uitkomsten van het besluit /9

Een voorbeeld zijn de netten op zee waarvan de procedures onlangs zijn gestart. Nog voordat er een afbakening van het aantal alternatieven plaatsvindt, wordt omwonenden de mogelijkheid geboden alternatieven aan te dragen. Zie netopzee.eu /10

Maar ook dan met full swing participatie wil het niet altijd zeggen dat de oplossing op instemming van een ieder kan rekenen. Wel van belang is dat besluitvorming open, transparant en navolgbaar wordt doorlopen. /11

Kijk js specifiek naar wind dan zie je dat hoewel de structuurvisie wind op land (SWOL) ter inzage heeft gelegen en een ieder in de gelegenheid is geweest hierop reactie te geven, de projecten die eruit volgen toch vaak als verrassing komen voor omwonenden /12

Een ander probleem dat mensen ervaren is dat de techniek al vast lag. Hoewel ook deze keuze onderdeel was van de structuurvisie wind kon op projectniveau de opgave niet meer worden vervangen worden door bv zon. Ook daar doet RCR niks aan, beleidskaders des te meer (SWOL) /13

Het is niet voor niks dat het OKA geen afspraken bevat voor wijziging van de RCR. Wel een aantal andere cruciale afspraken:
- techniekneutrale opgave wind/zon
- regio's kiezen gebieden en technieken
- streven naar 50% lokaal eigenaarschap
- omgevingsovereenkomsten /14

Overigens zie je ook bij snelwegen vaak weerstand tegen de oplossing. Een bekend voorbeeld is verbreding snelwegen bij Utrecht waarbij ook burgerinitiatieven andere oplossingen voorstelden dan minister uiteindelijk heeft gekozen /15

Conclusie: met het instrument RCR an sich is niks mis mits dit wordt ingezet als juridisch sluitstuk en niet als begin van een procedure. En: met afspraken uit Klimaatakkoord zetten we forse stappen om problemen rond keuzevrijheid, rol regio en lusten/lasten op te lossen /16