Thread by @S_VanTeutem

Draadje over democratie en referenda:

In het Verenigd Koninkrijk (en in mindere mate in Nederland) klinkt een steeds luidere stem die democratie reduceert tot de wil van een meerderheid op een willekeurig moment. De pilaren van een parlementaire democratie moeten wijken. (1/13)

Paar voorbeelden:
1. Boris Johnson schortte het parlement onrechtmatig op voor zijn Brexit-plannen.
2. Toen het Hooggerechtshof dit blokkeerde, zei hij dat dit 'consequenties' moest hebben en hintte hij naar grondwetswijzigingen. (2/13)

Bron: politico.eu/article/uk-sup…

3. Geoffrey Cox (Johnson's maatje) betwiste de legitimiteit van het parlement vanwege het eerdere Brexit-uitstel:

"This parliament is a dead parliament. It should no longer sit. It has no moral right to sit on these green benches. [...] This parliament is a disgrace.". (3/13)

4. @thierrybaudet heeft aangegeven de Tweede Kamer te willen beteugelen met een bindend referendum over ons lidmaatschap van de Europese Unie.
5. @geertwilderspvv noemde de Tweede Kamer een 'nepparlement' omdat een meerderheid in ons land de grenzen zou willen sluiten. (4/13)

Dit alles in naam van de democratie. Het probleem: een representatieve democratie, zoals in het VK en Nederland, is veel meer dan de wil van een meerderheid op een willekeurig moment. Waarom is dat eigenlijk zo? (5/13)

De wil van een meerderheid kan volatiel en grillig zijn. We hebben checks and balances - zoals een sterk parlement of het Britse Hooggerechtshof - zodat enorme veranderingen niet zomaar kunnen plaatsvinden zodra 51% van de bevolking erachter staat. (6/13)

Japan heeft daarom bijvoorbeeld een systeem waarin grondwetswijzigingen alleen door kunnen gaan bij een tweederde meerderheid in beide Kamers én een meerderheid in een referendum. In Nederland zijn referenda nu afgeschaft. (7/13)

Maar de stem van het volk blijft bepalend: als een meerderheid een onderwerp echt heel belangrijk vindt, heeft ze binnen de kortste keren een parlementaire meerderheid. Een parlementaire democratie draait om een balans tussen stabiliteit en politieke verantwoording. (8/13)

Deze zoektocht begon al eeuwen geleden. Alexis de Tocqueville (volgens @thierrybaudet 'de grondlegger' van FVD) bestudeerde de democratie van de Verenigde Staten. Zijn grootste kritiek? De meerderheid was te sterk - hij zag te weinig checks and balances. (9/13)

Sterker nog: hij waarschuwde expliciet voor de 'tirannie van de meerderheid'. Als vrijheid ooit verloren zou gaan in de Verenigde Staten, dan zou dat komen door de 'almacht van de meerderheid die minderheden tot wanhoop heeft gedreven'. Klinkt niet als Baudet. (9/13)

John Stuart Mill, een andere grondlegger van parl. democratie, herhaalde deze waarschuwing. De burger moet de belangrijkste rol spelen in het landsbestuur, maar dat betekent niet dat een willekeurige meerderheid zonder enige controle haar wil kan opleggen aan minderheden. (10/13)

Het idee dat referenda de beste of ultieme vorm van democratie zijn snijdt geen hout. Een meerderheid voor een belangrijk standpunt op één tijdstip moet nuttig en belangrijk zijn, maar niet allesbepalend. Johnson, Cox, Wilders en Baudet zitten ernaast. (11/13)

Dit is overigens geen pleidooi tegen referenda in hun geheel, of vóór raadgevende referenda. Ik ben niet a priori tegen referenda. Ik vind het Japanse voorbeeld en zelfs bindende referenda met een minimale meerderheid op sommige onderwerpen best verdedigbaar. (12/13)

Maar bij onderwerpen met enorme gevolgen, zoals EU-lidmaatschap, voldoet een minieme meerderheid niet. En zelfs als dat wel zo was, mogen politici niet meteen de pilaren van de parlementaire democratie uit het raam flikkeren voor de uitvoering ervan. Vandaar dit draadje. (13/13)