Misschien wel mijn lievelings van alle #taalkaartjes tot nu toe. De ui heeft namelijk een heleboel verrassende dwarsverbanden in petto, dwars door taalgroepen heen. Dat is zelfs wel een draadje waard. (1/11) 
Ui is natuurlijk al best een raar woord. De uitgang -(e)n schijnt te zijn weggevallen omdat mensen het voor een meervoud aanzagen. Daardoor bleef alleen ui over. De variant (a)juin is ook best bekend, en daaraan is het verband met onion en oignon al beter te zien. (2/11)
De onion-woorden komen van unio(nem) in het Latijn, dat oorspronkelijk voor een unie stond, en waarschijnlijk een ui is gaan heten omdat die ui uit verschillende laagjes bestond die samen zo'n mooie bol vormden. (3/11)
Het meer gebruikelijke woord voor ui in het Latijn was cepa. Een woord dat rechtstreeks is terug te zien in het Albanees (qepë), Roemeens (ceapă) en Catalaans (ceba). Het verkleinwoord cepulla heeft zich echter veel wijder verspreid. (4/11)
Dat is overheersend in het Spaans en Italiaans, maar ook in veel Slavische talen. Zo lijkt het Pools (cebula) bijvoorbeeld sprekend op het Portugees (cebola). Nog verrassender is dat het Fries (siepel) behoorlijk op het Fins (sipuli) lijkt. (5/11)
Het Finse woord is ooit ontleend aan het oud-Zweeds, maar daar zeggen ze tegenwoordig lök. Dat klinkt voor ons ook niet vreemd, want we kennen hier natuurlijk ook look, zoals de Engelsen trouwens leek en de Duitsers lauch hebben. (6/11)
Deze look-varianten zijn leidend in de Scandinavische en behoorlijk aantal Slavische talen, toch twee groepen die zelden iets gemeen hebben. Maar op uiengebied kunnen een Noor (løk) een Bulgaar (luk) elkaar behoorlijk verstaan. (7/11)
Macedonisch vindt zichzelf een taal, maar wordt ook vaak beschouwd als de facto een Bulgaars dialect. Maar alle politieke spanningen rond de naam ten spijt, wat uien betreft doen de Macedoniërs met de Grieken mee. (8/11)
Het allerwonderlijkst is echter het Litouws. Dat staat bekend als de meest archaïsche taal van Europa, en daarmee ook als de taal die vaak het dichtst bij Indo-Europese 'oerwoorden' is gebleven. Maar niet als het om uien gaat. (9/11)
Het Litouws heeft - waarschijnlijk via Aziatische talen in Rusland - het woord svogūnas geadopteerd. Daaraan is goed te zien dat het op het Turkse soğan lijkt. Terwijl deze talen verder zelden iets gemeen hebben. (10/11)
Voor al deze zinneprikkelende internationale uienkennis ben ik naast het onvolprezen Wiktionary ook dit artikel dank verschuldigd. #taalkaartjes (11/11)
languagesoftheworld.info/etymology/geog…
languagesoftheworld.info/etymology/geog…
En voor ik de hele dag bezig ben met het antwoorden op mensen die zich tekort gedaan voelen omdat Vlaams, Nedersaksisch, Gronings of Limburgs geen recht is gedaan: jullie hebben allemaal een even prachtig woord maar het past niet allemaal op een Europees kaartje. (12/11)
